Τι συνέβη πριν από λίγους μήνες και 1.000 τόνοι ψάρια των ιχθυοτροφείων στον Αμβρακικό ψόφησαν εν μια νυκτί; Το ΟΙΚΟ της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ βρέθηκε εκεί για να ανακαλύψει πώς ένα γαϊτανάκι μπλεγμένων αρμοδιοτήτων και αυθαιρεσιών, απουσία οποιουδήποτε συντονισμού και ελέγχου -ένα κλασικό ελληνικό μπάχαλο δηλαδή- οδηγεί ένα οικοσύστημα πολύτιμο για το περιβάλλον αλλά και την οικονομία της χώρας στο θάνατο.
Στο Μενίδι Αιτωλοακαρνανίας τρεις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας καταστρέφονται ολοσχερώς. Χίλιοι τόνοι ψάρια ψοφούν από έλλειψη οξυγόνου και μένουν εγκλωβισμένα στο βυθό του Αμβρακικού. Οι αρχές πανικόβλητες αναζητούν τρόπο ταφής. Οι πολίτες απορημένοι περιμένουν απαντήσεις. Ο Αμβρακικός έχει την ατυχία να είναι έρμαιο τριών αντιπεριφερειαρχών, δύο περιφερειών και περίπου έξι καλλικρατικών δήμων. «Μέχρι τώρα κάθε νομός, από τους τρεις γύρω από τον κόλπο, δίνει αυθαίρετα άδειες λειτουργίας ιχθυοτροφικών μονάδων χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις άδειες που δίνει ο άλλος νομός», επισημαίνει ο αναπληρωτής καθηγητής Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Τριαντάφυλλος Αλμπάνης. Αυτό είναι ένα μόνο ενδεικτικό παράδειγμα του χάους που επικρατεί, αφού εδώ ακόμα και οι αρμόδιοι μιλούν ασαφώς, τονίζοντας πάντοτε ότι τα λάθη γίνονται «από την άλλη πλευρά του κόλπου». Ακόμα και για την ποσότητα των ψαριών υπάρχει διχογνωμία, αφού για άλλους ήταν 800 τόνοι, για άλλους 1.000 και για μερικούς ακόμα περισσότερα! Ενώ όλοι μας διαβεβαιώνουν ότι παρόμοια περιστατικά συμβαίνουν συχνά στην περιοχή, ο καθένας αναφέρει μια διαφορετική «ατυχή» χρονολογία. Μα πόσο συχνά ψοφούν ψάρια; Και γιατί η υπόλοιπη Ελλάδα το αγνοεί; «Αν γινόταν και αυτή τη φορά να το κουκουλώσουν, θα το έκαναν. Απλώς δεν γινόταν πια. Η καταστροφή ήταν πολύ εκτεταμένη», τονίζει κάτοικος της περιοχής που για ευνόητους λόγους θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του. Κάθε φορά που ρωτάμε ποιον θεωρούν τον πιο επιβαρυντικό παράγοντα για τον Αμβρακικό, ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια τεράστια απόκλιση απόψεων. Στο μόνο σημείο που υπάρχει απόλυτη ομοφωνία είναι στο ότι κανείς δεν αισιοδοξεί για το μέλλον του Αμβρακικού…
Μοναδική λύση θα ήταν η Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα μετέτρεπε τον Αμβρακικό Κόλπο σε Εθνικό Πάρκο, προσφέροντας την ασπίδα προστασίας. Ομως η ΚΥΑ συζητείται εδώ και πολλά χρόνια χωρίς όμως να υπογράφεται, ίσως επειδή «δε συμφέρει κανέναν, ούτε καν τους ψαράδες», λέει ο πρώην Δήμαρχος Μενιδίου. Τελικώς έπρεπε να συμβεί αυτή η καταστροφή και να κινητοποιηθούν πολίτες και πολιτικοί για να υπογραφεί. Την Κυριακή 23 Μαρτίου οι τοπικοί φορείς του Αμβρακικού, οι δήμοι, οι σύλλογοι αλιέων, αλλά και οι Ενεργοί Πολίτες πραγματοποίησαν διαμαρτυρία στην Πρέβεζα κλείνοντας συμβολικά το λιμάνι με το σύνθημα «Δεν θέλουμε να πεθάνει η λιμνοθάλασσα του Αμβρακικού». Αξιοπρόσεκτη ήταν η μεγάλη συμμετοχή στην κινητοποίηση, όπου έδωσαν το «παρών» εκπρόσωποι των κομμάτων καθώς και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας. Τότε μόνο τοπικός βουλευτής ανακοίνωσε την υπογραφή της ΚΥΑ.
Οι ξεχασμένες επαρχιακές όμως πόλεις γύρω από τον κόλπο έχουν ως μοναδική πηγή κέρδους τον Αμβρακικό. Εχει οργανωθεί μια κοινωνία, αλιείς, ιχθυέμποροι, ιχθυοκαλλιεργητές, ιχθυολόγοι, εργαζόμενοι στις μονάδες, έμποροι και καταστηματάρχες, η επιβίωση των οποίων -ακόμα και αν δεν το έχουν καταλάβει- συνδέεται άμεσα με τη θάλασσα του Αμβρακικού. «Μας χάρισαν ένα διαμάντι!» λένε με καμάρι οι ηλικιωμένοι εδώ, εννοώντας τη θάλασσά τους, που τη δεκαετία του ’80 κρίθηκε ικανή να θρέψει το 85% των θαλάσσιων ειδών, ποσοστό εντυπωσιακό. Εξίσου σημαντικό είναι βέβαια και το συνάλλαγμα που ξεκίνησε να εισρέει στην Ελλάδα από την εποχή που λειτουργούν οι μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας. Το ψάρι ιχθυοτροφείου είναι το πρώτο εξαγωγικό προϊόν της Ελλάδας. Αμεσος επομένως είναι ο αντίκτυπος κάθε τέτοιας κρίσης στην εθνική οικονομία. Ισως αυτό αποτελέσει κίνητρο για το κράτος, ώστε να προστατέψει και να μεριμνήσει για το μέλλον της επιχειρηματικής αυτής δραστηριότητας και κατ’ επέκταση όλης της περιοχής, χωρίς να δίνει βαρύτητα στα μικρά και μεγάλα συμφέροντα – που είναι αμέτρητα… «Πολίτες και πολιτεία πρέπει να αντιληφθούν ότι οι όροι μπορούν να αντιστραφούν εις βάρος τους ανά πάσα στιγμή. Οταν δηλαδή θα έχει καταστραφεί ο κόλπος, δεν θα έχει νόημα να κάνει κανείς ιχθυοκαλλιέργειες. Οι επενδυτές θα τις μετακινήσουν σε άλλη περιοχή και ο τόπος θα καρπωθεί τη μόλυνση», τονίζει ο καθηγητής Αλμπάνης.
Τι φταίει;
Το υπουργείο Γεωργίας θέτει ως προϋποθέσεις για την εγκατάσταση ιχθυοτροφείων μια απόσταση τουλάχιστον 500 μέτρων μεταξύ τους, τη μετακίνηση των κλωβών κάθε δύο χρόνια και την εγκατάστασή τους σε μεγάλο βάθος της θάλασσας, ώστε να γίνεται ανανέωση των υδάτων. Το υπουργείο προειδοποιεί μεταξύ άλλων ότι «το ενδεχόμενο ευτροφισμού δεν μπορεί να αποκλειστεί σε περιπτώσεις κλειστών κόλπων ή περιοχών με βραδεία ανανέωση του νερού και επομένως η ορθή επιλογή εγκατάστασης είναι ο μόνος τρόπος για την αποφυγή ανεπιθύμητων επιπτώσεων».
Η περιγραφή αυτή ανταποκρίνεται απόλυτα στη μορφολογία του Αμβρακικού. «Ο Αμβρακικός είναι μια ημίκλειστη θαλάσσια περιοχή έκτασης 450 τ. χλμ., μέγιστου βάθους 58 μέτρων που επικοινωνεί με το Ιόνιο μέσω ενός στενού διαύλου. Η θαλάσσια λεκάνη στον κόλπο έχει υφάλμυρα νερά, δηλαδή δέχεται περισσότερα νερά μέσω των βροχοπτώσεων και των ποταμών από ό,τι χάνει μέσω της εξάτμισης και της πλημμυρίδας νερών του Ιονίου. Στην ευρύτερη περιοχή συνυπάρχουν αρμονικά όλες οι μορφές των υδάτινων οικοσυστημάτων και υδροβιότοπων, το θαλάσσιο, το υφάλμυρο με τις 8 λιμνοθάλασσες, τα ποτάμια Αραχθο και Λούρο, πολλοί χείμαρροι, καθώς και βάλτοι με αλμυρό και γλυκό νερό». Ετσι περιγράφει την περιοχή εγκυκλοπαίδεια προηγούμενης δεκαετίας, που δεν έχει ενημερωθεί για τις ευφυείς παρεμβάσεις του ανθρώπου στην περιοχή. Και δεν είναι λίγες…
• Στην Πρέβεζα έχει κατασκευαστεί νέο λιμάνι και είναι υπό κατασκευή νέα μαρίνα στο Ακτιο, για χάρη της οποίας έχουν μπαζωθεί έξι στρέμματα θάλασσας. Ετσι μικραίνει ακόμα περισσότερο ο ήδη στενός δίαυλος, από τον οποίο ανανεώνονταν τα νερά του Αμβρακικού με εκείνα του Ιονίου. Ο δήμαρχος Πρέβεζας διαμαρτύρεται έντονα για τη μαρίνα, της οποίας την έκταση και μορφή αντιλήφθηκε μετά την έναρξη των εργασιών(!) Ομως και η σήραγγα Ακτίου – Πρέβεζας δεν είναι άμοιρη ευθυνών, παρόλο που είναι υποθαλάσσια. Ο πυθμένας αναγκαστικά έχει ανέβει, δυσχεραίνοντας την ανανέωση των υδάτων και αποπροσανατολίζοντας τα ψάρια.
• «Ο Αραχθος παλαιότερα κατέβαζε πλαγκτόν, τροφές, προκαλούσε τα ψάρια από το Ιόνιο να πάνε στον Αμβρακικό», μας διηγούνται ηλικιωμένοι ψαράδες. Το ποτάμι έχει αποκτήσει πλέον δύο φράγματα από τη ΔΕΗ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ενώ όρος λειτουργίας τους είναι να αφήνουν σταθερά κάποια κυβικά νερού να χύνονται στον Αμβρακικό, η ΔΕΗ αυθαιρετεί και απελευθερώνει κατά βούληση ποσότητες υδάτων ανάλογα με τη χρήση του υδροηλεκτρικού σταθμού. Το βράδυ της καταστροφής, ύστερα από μια μεγάλη κακοκαιρία σε όλη την Ελλάδα, η ΔΕΗ απελευθέρωσε ξαφνικά πρωτοφανή ποσότητα υδάτων στον κόλπο, γεγονός που αποτέλεσε σύμφωνα με όλους την αφορμή για την αναστροφή των υδάτων στα ιχθυοτροφεία που βρίσκονται ακριβώς απέναντι από τις εκβολές του ποταμού. Ο διευθυντής της ΔΕΗ σε ερώτησή μας δήλωσε άγνοια – «οι ποσότητες ορίζονται από τα κεντρικά στην Αθήνα».
• Στην παραλία της Αμφιλοχίας συναντά ο επισκέπτης έκπληκτος δεξαμενές πετρελαίου της Shell και της EKO. Ο Πέτρος Χριστοδούλου, δημοσιογράφος της τοπικής εφημερίδας «Μαΐστρος», μας περιγράφει το ιστορικό μιας κόντρας που διαρκεί ήδη πολλά χρόνια. «Εδώ και χρόνια δεσμεύονται οι αρχές ότι θα μεταφερθούν αλλού οι δεξαμενές ή ότι θα αλλάξει ο τρόπος ανεφοδιασμού τους. Δεν έχει σημειωθεί ποτέ ατύχημα, αλλά όλοι τρέμουμε στο ενδεχόμενο. Ο κόλπος είναι κλειστός με πολλά στενώματα και υφάλους, ένα ατύχημα θα σήμαινε μια αμετάκλητη οικολογική καταστροφή», επισημαίνει. «Ο δήμαρχός μας όμως υπέγραψε την επέκταση των μονάδων, ως μέσο εκσυγχρονισμού τους». Παρ’ όλα αυτά ο νομάρχης Αιτωλοακαρνανίας Θύμιος Σώκος διαψεύδει την εκτίμηση αυτή και επιμένει ότι ο εκσυγχρονισμός των μονάδων γίνεται αποκλειστικά και μόνο για λόγους ασφαλείας.
Το αίτιο και το αιτιατό
«Ο χείμαρρος που κατέκλυσε την ήσυχη θάλασσα του Αμβρακικού εκείνο το βράδυ είναι βέβαια η αφορμή για την καταστροφή, η αιτία όμως είναι η προϋπάρχουσα ρύπανση», διευκρινίζει ο Τριαντάφυλλος Αλμπάνης. Ο θάνατος των ψαριών, σύμφωνα με όλες τις εκδοχές, οφείλεται σε ασφυξία λόγω έλλειψης οξυγόνου. Σε μετρήσεις που έγιναν την επόμενη μέρα η ποσότητα οξυγόνου ξεκινούσε από 40% για να φτάσει σε μηδενικές τιμές στο βυθό. Η έλλειψη οξυγόνου συνδέεται άμεσα με το φαινόμενο ευτροφισμού, την υπέρμετρη αύξηση των φυκιών. Τα νιτρικά και φωσφορικά ιόντα από λιπάσματα και απορρυπαντικά αυξάνουν το ποσοστό των θρεπτικών συστατικών που προκαλούν τον ευτροφισμό. «Η επιβάρυνση από τις γεωργικές και κτηνοτροφικές μονάδες γύρω από τον Αμβρακικό είναι τεράστια και δεν συγκρίνεται με τις υπόλοιπες πηγές ρύπανσης» εξηγεί ο καθηγητής, «η γεωργία χρησιμοποιεί χημικά μέσω των φυτοφαρμάκων και των λιπασμάτων. Οσα δεν απορροφούνται από το φυτό, ξεπλένονται στον κόλπο». Σε εκτεταμένη μελέτη που εκπόνησαν τα ΤΕΙ Αρτας με υπεύθυνο τον επίκουρο καθηγητή Γιώργο Καρρά και θέμα την επίδραση πέντε φυτοφαρμάκων στο φυτοπλαγκτόν, το ζωοπλαγκτόν και τα ψάρια του Αμβρακικού, καθίσταται σαφές ότι τα χημικά των φυτοφαρμάκων έχουν καταλυτική επιρροή στην τροφική αλυσίδα.
Τελικά οι ιχθυοκαλλιέργειες τι ρόλο παίζουν; «Από τη φύση τους οι ιχθυοκαλλιέργειες συμβάλλουν και αυτές στη ρύπανση του ήδη μολυσμένου Αμβρακικού Κόλπου με δύο τρόπους. Κατ’ αρχάς με την τροφή που ρίχνουν στους κλωβούς. Οι τροφές περιλαμβάνουν λίπος και διάφορες οργανικές ενώσεις. Μέσα στις τροφές άλλωστε περιλαμβάνονται και τα αντιβιοτικά. Ο,τι δεν αφομοιώνουν τα ψάρια, πηγαίνει στο βυθό και συσσωρεύεται. Δεύτερος παράγων επιβάρυνσης είναι τα ούρα και τα περιττώματα των ψαριών, που καταλήγουν και αυτά στο βυθό. Πρόκειται για μεγάλο αριθμό ψαριών συγκεντρωμένων σε ένα σημείο». Ο φυσικός επιστήμονας καταλήγει: «Η ρύπανση στον Αμβρακικό Κόλπο ήταν κατά 95% στο βυθό, στο ίζημα. ‘
Οταν το ίζημα αναταραχθεί και έρθει στην επιφάνεια, επηρεάζει το οξυγόνο». Και τα αστικά λύματα; «Φυσικά και αυτά επηρεάζουν. Ευτυχώς βέβαια σταδιακά κατασκευάζουν οι δήμοι βιολογικούς καθαρισμούς. Παρ’ όλα αυτά τα αποτελέσματα σε επίπεδο μόλυνσης του Αμβρακικού είναι όλο και χειρότερα. Γεγονός που αποδεικνύει ότι όλες οι υπόλοιπες δραστηριότητες πολλαπλασιάζονται», καταλήγει ο Τριαντάφυλλος Αλμπάνης.
Μενίδι: μια ερημωμένη πολιτεία
Το Μενίδι είναι το τελευταίο χωριό του νομού Αιτωλοακαρνανίας επί του Αμβρακικού Κόλπου. Ο κόσμος μάς υποδέχεται ακόμα μουδιασμένος από την αρνητική δημοσιότητα που πήρε ο τόπος του, αλλά και από τις εικόνες φρίκης των προηγούμενων ημερών. Η διαδικασία ανάσυρσης και ταφής των νεκρών ψαριών κρίθηκε μεν επιτυχής, αλλά απαιτήθηκε πολύς χρόνος και πειραματισμός μέχρι να βρεθεί η ασφαλέστερη μέθοδος απομάκρυνσης των ψαριών, που μεταφέρθηκαν εν τέλει σε μορφή υδαρούς πολτού.
Προτού ξεκινήσει η επιχείρηση, αναζητήθηκε η ασφαλέστερη μέθοδος, καθώς «τα δίχτυα από το βάρος των ψαριών έσπαζαν και αναγκαζόμασταν να παραγγείλουμε νέα», περιγράφει ο Βαγγέλης Δημητρίου, αναπληρωτής προϊστάμενος της Εποπτείας Αλιείας της Νομαρχίας Αιτωλοακαρνανίας, ο οποίος συμμετείχε στη διαδικασία περισυλλογής και ταφής των ψαριών. Εκπληξη προκάλεσε το γεγονός ότι «οκτώ μέρες μετά το συμβάν μόνο το 20% των ψαριών είχε ανέβει στην επιφάνεια της θάλασσας και μάλιστα χωρίς τον αναμενόμενο βαθμό σήψης», όπως διηγείται ο Βαγγέλης Δημητρίου. Οι επιστήμονες συμπεραίνουν ότι η θανατηφόρος αιτία επέφερε αλλαγές και στη μικροβιακή χλωρίδα της περιοχής.
Οι σύλλογοι αλιέων και καταστηματαρχών Μενιδίου έχουν κινητοποιηθεί μετά το θλιβερό περιστατικό. Με υπόμνημά τους στη νομαρχία και την περιφέρεια ζητούν την απομάκρυνση των ιχθυοκαλλιεργειών. «Το ιδανικό για εμάς είναι να μεταστεγαστούν οι μονάδες εκτός Αμβρακικού. Δεν προσφέρουν τίποτα στην τοπική κοινωνία, ενώ χαλούν την αισθητική ενός μέρους που προσπαθεί να αναπτυχθεί τουριστικά» υπογραμμίζει ο κ. Κρίκας, πρόεδρος του συλλόγου καταστηματαρχών Μενιδίου. Οπως μας διηγούνται οι κάτοικοι, στις μονάδες δουλεύουν ως επί το πλείστον αλλοδαποί και δη ανασφάλιστοι, κάτι που και ο δήμαρχος Μενιδίου, Μάρκος Βασίλας, μας επιβεβαιώνει: «Ο τεράστιος τζίρος των ιχθυοκαλλιεργειών δεν σημαίνει ουσιαστικά τίποτα για την τοπική κοινωνία. Αν οι επιχειρηματίες ήθελαν να γίνουν αποδεκτοί από τον κόσμο, θα έπαιρναν εργαζόμενους από το Μενίδι».
Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που συμβαίνει μια παρόμοια καταστροφή. Τον Δεκέμβριο του 1998 καταστράφηκαν 11 μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας με απώλειες περίπου 250 τόνων και τον Ιανουάριο του 1992 μια μονάδα με 200 τόνους ψάρια. Τότε η τοπική αυτοδιοίκηση μπόρεσε να ανταποκριθεί στην κρίση, την οποία όμως φέτος ο δήμος δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσει. «Τα ψάρια ήταν πάνω από 1.000 τόνους, ενώ έπρεπε οι τρεις μονάδες να έχουν ετήσια παραγωγή 450 τόνους. Το ζήτημα δηλαδή εδώ είναι η υπερφόρτωση των ιχθυοτροφείων με ψάρια». Για τον δήμαρχο Μάρκο Βασίλα η αιτία της καταστροφής είναι ένα φυσικό φαινόμενο του Αμβρακικού. «Δεν είναι θέμα ρύπανσης. Είναι το λεγόμενο μπατάρισμα των νερών. Οποιος είναι από την περιοχή το ξέρει».
Ρίχνοντας μια ματιά στη θάλασσα που απλώνεται πλάι μας βλέπουμε ακόμα λίπος από την αποσύνθεση των ψαριών να επιπλέει. Ο Σπύρος και ο Νίκος προθυμοποιούνται να μας πάνε μια βόλτα με τη βάρκα τους. «Είναι μια καλή αφορμή για να ρίξουμε δίχτυα σήμερα», ομολογεί ο Σπύρος, «πρώτη φορά μετά το κακό…». Και έχει ήδη περάσει ένας μήνας! Μένω έκπληκτη βλέποντας γύρω μου ένα φυσικό τοπίο εξαιρετικής ομορφιάς, με λόφους καταπράσινους που αγκαλιάζουν τον κόλπο. Γύρω μας οι άδειοι κλωβοί παραπέμπουν σε ερημωμένη πολιτεία. Το Μενίδι παλαιότερα ζούσε από την αλιεία. Σήμερα ο σύλλογος αλιέων αριθμεί μόνο τριάντα μέλη. Οι νέοι φεύγουν για την Αθήνα, εγκαταλείποντας τον τόπο τους, όπως ακριβώς και τα ψάρια.
«Είμαστε τα θύματα και όχι οι θύτες»
Οι μονάδες του Γιώργου Θεοδώρου υπέστησαν ολική καταστροφή τη δεκαετία του ’90 εξαιτίας αποβλήτων ελαιοτριβείων. «Βλέπαμε ένα κόκκινο νερό και πολλοί νόμιζαν ότι ήταν φυτοπλαγκτόν. Ηταν όμως λύματα ελαιοτριβείου που περιείχαν φαινόλες από τον πυρήνα της ελιάς, δηλαδή υψηλό οργανικό φορτίο. Για να αποδομηθούν, απορροφούν σαν σφουγγάρια το οξυγόνο του περιβάλλοντος», μας εξηγεί ο Γιώργος Θεοδώρου. Ο Μιχάλης Αγγελόπουλος είναι ο μεγάλος χαμένος, αφού η μονάδα του, που κατασκεύασε πριν από πέντε χρόνια, καταστράφηκε ολοσχερώς το μοιραίο βράδυ. Οπως ο ίδιος ισχυρίζεται, είχε πολύ λιγότερα ψάρια από όσα η άδειά του υποδείκνυε.
Οι δύο επιχειρηματίες εξοργίζονται με οποιαδήποτε υπόνοια θέλει τα ιχθυοτροφεία να παρανομούν. Περιγράφουν την ατελείωτη γραφειοκρατία που προηγείται της έναρξης της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας και υπογραμμίζουν ότι η περιβαλλοντική μελέτη αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση. «Είμαστε οι πρώτοι που ενδιαφερόμαστε για το περιβάλλον, γιατί μια ενδεχόμενη μόλυνση αποβαίνει σε βάρος της παραγωγής μας».
Κανένας έλεγχος
Περίπου τριάντα χιλιόμετρα πιο μακριά, στην Ανέζα Αρτας, οι αλιείς δεν έχουν εφησυχάσει με την επίσημη ερμηνεία της πολιτείας για τα αίτια της καταστροφής. Συνδέουν άμεσα τον ομαδικό θάνατο των ψαριών με τη μόλυνση που τα τελευταία χρόνια γίνεται «όλο και πιο ορατή ακόμα και από τους μη ειδήμονες», εξηγεί ο Παύλος Χαραλάμπους, πρόεδρος του συλλόγου «Ενεργοί Πολίτες». Οι συναγωνιστές του, στην πλειοψηφία τους αλιείς, διαπιστώνουν καθημερινά τόσο την κατακόρυφη μείωση των ψαριών όσο και τις παρατυπίες, στις οποίες υποκύπτουν οι μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας. «Δεν επιτρέπεται πια η δημιουργία νέων μονάδων παρά μόνο η επέκτασή τους. Ετσι, κάποιος που έχει πέντε τόνους μπορεί μεμιάς να βάλει δέκα. Τα ψάρια δεν έχουν χώρο για να μετακινηθούν και στρεσάρονται. Ετσι παράγουν τοξίνες. Γι’ αυτό κανείς μας δεν τρώει ψάρια ιχθυοτροφείου. Τα θεωρούμε «μαμόθρεφτα»» υπογραμμίζει ο Παύλος Χαραλάμπους.
Δυσκολευτήκαμε πολύ να συμπεράνουμε ποιοι είναι οι βασικοί υπεύθυνοι για την υπάρχουσα κατάσταση. Κατά τον καθηγητή Αλμπάνη είναι οι νομαρχίες που επωμίζονται τον ρυθμιστικό και ελεγκτικό ρόλο «Υπεύθυνες τόσο για τις ιχθυοκαλλιέργειες όσο και για γεωργία και κτηνοτροφία είναι οι νομαρχίες, που έχουν διευθύνσεις Περιβάλλοντος και Υγιεινής και που έπρεπε να ελέγχουν τις μονάδες όσο λειτουργούν. Συχνά εντοπίζουν μονάδες να παρανομούν, αλλά κάνουν τα στραβά μάτια, γιατί θεωρούνται οικονομικές δραστηριότητες που βοηθούν την τοπική κοινωνία και δίνουν θέσεις εργασίας. Και αυτό θεωρείται πιο σημαντικό από την προστασία του περιβάλλοντος».
Δειγματοληπτικοί έλεγχοι των υδάτων γίνονται περιστασιακά στο πλαίσιο πανεπιστημιακών προγραμμάτων ή προγραμμάτων χρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. Η ΕΤΑΝΑΜ (Εταιρεία Αναπτύξεων Αμβρακικού), που είναι ο κατ’ εξοχήν αρμόδιος φορέας προστασίας, μας εξήγησε ότι αναλύσεις για την ποιότητα των υδάτων πραγματοποιούνται μόνο στις προστατευόμενες από το πρόγραμμα Νatura λιμνοθάλασσες. Στις περιοχές των ιχθυοκαλλιεργειών δεν γίνονται μετρήσεις τακτικά και όταν γίνονται, αφορούν τα επιφανειακά ύδατα και όχι όλη τη στήλη νερού. Σύμφωνα με τους ιχθυοκαλλιεργητές, η κτηνιατρική υπηρεσία ελέγχει την παραγωγή τους μία με δύο φορές το χρόνο, ενώ και οι ίδιοι κάνουν κάποιες αναλύσεις. Ο δήμαρχος Μενιδίου καταγγέλλει το ΥΠΕΧΩΔΕ ότι δεν έκανε εδώ και χρόνια κανέναν έλεγχο στις μονάδες. Με τόσο ελλιπή στοιχεία, λοιπόν, δυσχεραίνεται η λήψη πολιτικής απόφασης.
πηγή : ΙΩΑΝΝΑ ΦΩΤΙΑΔΗ www.kathimerini.gr
