Ευκαιρίες και Προβλήματα στους Καλλικρατικούς Δήμους της Αιτωλοακαρνανίας με την εφαρμογή του νέου πολεοδομικού νόμου 4269/ 2014 για τη «Χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση και τη Βιώσιμη ανάπτυξη».
Γράφει ο Γιάννης Καρυδάς
Γενικά
Ψηφίσθηκε το περασμένο καλοκαίρι, από τα θερινά τμήματα της Βουλής, ο νέος Νόμο 4269/2014, που αφορά τη «Χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση – Βιώσιμη ανάπτυξη» των Καλλικρατικών Δήμων της χώρας.
Πιστεύουμε πως είναι απαραίτητη η καλύτερη ενημέρωση εκ μέρους του ΤΕΕ για τις σημαντικές αλλαγές που εισάγει ο νόμος 4269/14 σε όλα τα παραπάνω θέματα.
Για λόγους απλού προβληματισμού και ενημέρωσης μπορούμε να πούμε πως, σύμφωνα με το νέο νόμο, ο Χωροταξικός και Πολεοδομικός Σχεδιασμός ενοποιείται στα εξής επίπεδα σχεδιασμού:
Α) Το στρατηγικό Σχεδιασμό, που περιλαμβάνει τον εθνικό χωροταξικό και τον περιφερειακό / μητροπολιτικό σχεδιασμό
Β) Τον πολεοδομικό σχεδιασμό, με δύο νέες μορφές σχεδίων:
Τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια, ΤΧΣ και τα Ειδικά Χωρικά, ΕΧΣ.
Γ) Τον ρυθμιστικό χωρικό σχεδιασμό, που περιλαμβάνει τα ρυθμιστικά σχέδια εφαρμογής, ΡΧΣ.
Δ) Τους Οργανωμένους Υποδοχείς Δραστηριοτήτων, που περιλαμβάνουν τα πρόσφατα ψηφισθέντα ΕΣΧΑΔΑ, ΕΣΧΑΣΕ κλπ
Δίνεται η δυνατότητα σε Δημοτικές Ενότητες αλλά και σε όμορες περιοχές που δεν ανήκουν στην ίδια Δημοτική Ενότητα ή ακόμη ούτε και στον ίδιο Δήμο αλλά έχουν ισχυρούς βαθμούς αλληλο – εξαρτήσεων να εκπονούν, εντός πενταετίας, τα δικά τους τοπικά χωρικά σχέδια.
Η μεγάλη διαφορά με το παρελθόν είναι πως τα ΤΧΣ και τα ΕΧΣ, που αντικαθιστούν τα ΓΠΣ & ΣΧΟΟΑΠ, θα εγκρίνονται με Προεδρικά Διατάγματα αντί των σημερινών εγκρίσεων με αποφάσεις των Γενικών Γραμματέων Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Αυτό σημαίνει πως ο Υπουργός ΥΠΕΚΑ θα αποφασίζει για τις διαδικασίες και τις εγκρίσεις των νέων σχεδίων, γεγονός που θα μεταφέρει τις όποιες παρεμβάσεις σε πολύ υψηλό επίπεδο και όχι στο Γραμματέα Αποκεντρωμένης δέκτη πολλών πολιτικών πιέσεων. Πολύ πιθανές θα είναι και οι αλλαγές στις δράσεις των υπηρεσιών της Αποκεντρωμένης Γραμματείας, που δεν θα έχουν σοβαρό λόγο να επισπεύδουν ή να δίνουν λύσεις, ήτοι τα προβλήματα θα μεταφερθούν στους Δήμους και στο Υπουργείο, ενώ θα υπάρχει, σε κάθε βήμα, ο φόβος του ΣΤΕ.
Όσον αφορά τα τεχνικά – πολεοδομικά ζητήματα, ο νέος νόμος, στα 35 άρθρα του, εισάγει μια σειρά από αλλαγές, με κυριότερες την κατάργηση των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ και την αντικατάστασή τους με τα ΤΧΣ και ΕΧΣ ( άρθρα 7 και 8), με σημαντικούς περιορισμούς στους συντελεστές δόμησης ( άρθρο 9) και με σημαντικές αλλαγές στα ρυθμιστικά /ρυμοτομικά σχέδια εφαρμογής ( άρθρο 10).
Δημιουργούνται επικαλύψεις στο Εθνικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού & Αειφόρου Ανάπτυξης με τα αντίστοιχα Περιφερειακά Προγράμματα με τα ΤΧΣ και ειδικότερα τα ΕΧΣ.
Δεν προβλέπεται, όμως, με σαφήνεια πότε ένα Εθνικό, Περιφερειακό, Τοπικό ή Ειδικό Σχέδιο ισχύει και πότε αναθεωρούνται τα παλιότερα σχέδια που βρίσκονται σε ισχύ. Έτσι, υπάρχει ο κίνδυνος τα νέα Σχέδια να τροποποιούνται συνεχώς προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα μεγάλων επενδύσεων.
Σοβαρά είναι, επίσης, τα προβλήματα σχετικά με τις χρήσεις γης, καθώς στα άρθρα 14-32, στριμώχθηκαν επιγραμματικά όλες οι νέες κατηγορίες χρήσεων γης, δίχως ιδιαίτερες επεξηγήσεις και με μεγάλες αναγκαιότητες διευκρινήσεων.
Οι ΟΤΑ της Αιτωλοακαρνανίας και γενικότερα της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας
Θα αναφερθούμε επιγραμματικά στην περίπτωση των Καλλικρατικών Δήμων της Αιτωλοακαρνανίας, που ο σημερινός πολεοδομικός σχεδιασμός ή καλύτερα η απουσία και η προχειρότητα του σχεδιασμού, τους δημιουργεί σημαντικά προβλήματα, που χρειάζονται άμεση επίλυση. Μια πιθανή εφαρμογή των ΤΧΣ ή των ΕΧΣ, δίχως, όμως, επαρκή προβληματισμό, μπορεί να διευκολύνει αρκετά σε κάποια από αυτά, αλλά και να δημιουργήσει πολλά άλλα νέα και απρόβλεπτα.
Α) Τα μεγαλύτερα, βέβαια, προβλήματα, σωρεία πολεοδομικών προβλημάτων έχει να αντιμετωπίσει η Δημοτική Αρχή και η πολεοδομική υπηρεσία του Δήμου Αγρινίου, γεγονός που απαιτεί από το Δήμο ένα ευρύτερο διάλογο με όλους τους ενδιαφερόμενους, με σκοπό να προτάξει την επίλυση κάποιων από αυτά.
Τα πολεοδομικά προβλήματα μπορεί να γίνουν πολύ χειρότερα αν προηγηθούν κάποιες αποσπασματικές μελέτες αστικών αναπλάσεων, κυκλοφοριακές μελέτες, μελέτες για το Επιχειρηματικό Πάρκο, για το Πανεπιστημιακό κάμπους, για το Πάρκο, για νέους δημόσιους χώρους πρασίνου, για τις αποθήκες Παπαπέτρου και της γύρω περιοχής των πρώην σφαγείων κλπ.
Απαιτείται για το Αγρίνιο μια άμεση και σοβαρή ολοκληρωμένη πολεοδομική παρέμβαση ενός νέου ΤΧΣ, που πρέπει γρήγορα να κινηθεί για να εξασφαλίσει τη χρηματοδότησή του ο Δήμος.
Β) Πολύ διαφορετικός είναι ο προβληματισμός για το Δήμο Ι.Π. Μεσολογγίου. Ο νέος Δήμαρχος φαίνεται να κινείται με μεγάλη αποφασιστικότητα για ένα νέο πολεοδομικό σχεδιασμό για την πόλη, ικανό να επιλύσει τα τρέχοντα προβλήματα, αλλά και να δώσει τις σύγχρονες λύσεις που απαιτούνται για το λιμάνι και το παράκτιο μέτωπο, για τους πολιτιστικούς χώρους, τις αδόμητες εκτάσεις με το περίπλοκο ιδιοκτησιακό καθεστώς κλπ.
Αν ο Δήμος τα καταφέρει, όπως ευχόμαστε όλοι, τότε το Μεσολόγγι θα αποτελέσει ένα πραγματικό μοχλό περιφερειακής ανάπτυξης σε όλη τη Δυτική Ελλάδα.
Γ) Θα πρέπει να αναφερθούμε ειδικότερα στην περίπτωση του Δήμου Αστακού/ Ξηρομέρου, του Δήμου Θέρμου και του Δήμου Ναυπάκτου, που παρουσιάζουν άμεσες και πολύ σημαντικές πολεοδομικές εκκρεμότητες προς επίλυση.
Δ) Τέλος, διαφορετικές περιπτώσεις αποτελούν οι Δήμοι Αμφιλοχίας και Βόνιτσας/ Παλαίρου, αλλά δεν υπάρχει περισσότερη πληροφόρηση για τις προθέσεις των εκεί νέων δημοτικών αρχών.
Ποιος θα πληρώσει, άραγε, μια άσχημη πολεοδομική νύφη;
Τίθεται, τέλος, ένα κρίσιμο πολεοδομικό και αναπτυξιακό ερώτημα για κάθε Δήμο της Αιτωλοακακρνανίας:
Μπορούν οι Δημοτικές Αρχές να κινηθούν άμεσα, ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις ενός νέου χωροταξικού- πολεοδομικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού, με όραμα και ολοκληρωμένες, όχι αποσπασματικές δράσεις, που θα τους φέρει πιο κοντά στα Ευρωπαικά Προγράμματα, δεδομένων των διοικητικών και χρηματοδοτικών τους προβλημάτων;
Καθώς, όπως γνωρίζουμε όλοι, τα προβλήματα της επίλυσης των τοπικών συγκρούσεων της αστικής ιδιοκτησίας, των χρήσεων γης, των συντελεστών δόμησης, αυθαιρέτων κλπ δεν έχουν τέλος στον ελληνικό χώρο, δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε καλή τύχη στους νέους Δημάρχους και στους αντίστοιχους επιτελείς και υπηρεσίες των Δήμων.
Τελικά, όμως, ποιος θα πληρώσει την όποια άσχημη πολεοδομική νύφη;
Σίγουρα όχι αυτοί που ψήφισαν στη θερινή Βουλή το νέο νόμο, αλλά οι νέες δημοτικές αρχές, οι απλοί πολίτες, κυρίως, όμως, το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της πατρίδας μας.
