«Τα παιδιά του ήλιου» στο θέατρο Τέχνης, η συνάρθρωση της αλήθειας

Tης Αντιγόνης Κατσαδήμα

Τα παιδιά του ήλιου του Μαξίμ Γκόρκι, στο θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη είναι το αποτέλεσμα μιας καλής σύμπραξης δυνάμεων: αδυνατώντας να διακρίνουμε μια καλή ερμηνεία από μια πιο αδύναμη, διεγείρεται η ευαισθησία μας. Παρακολουθούμε την πορεία των σχέσεων, στο έργο, και την ιδιαιτερότητα του κάθε χαρακτήρα. Περνάμε καλά που είμαστε εκεί. Απλά πράγματα.
Στα χνάρια του Τσέχωφ αλλά εστιάζοντας στον κοινωνικό «καμβά», ο Γκόρκι αντιπαραθέτει την αξία της παρατήρησης στην καθημερινότητα. Πλάθει χαρακτήρες αφοσοιωμένους, στην επιστήμη ή στην τέχνη, ακόμη και στα τραύματά τους, καθώς ο καμβάς πρέπει να τους περικλείει όλους. Και σε αυτό το πλαίσιο της ρεαλιστικής επιταγής, όπου δεσπόζει η αξία της συνύπαρξης, ως συμπληρωματική προϋπόθεση της σύμπραξης, εκτυλίσσονται τα συναισθήματα των χαρακτήρων προκειμένου να υπερβούν τους φόβους τους και να εκφράσουν την αγάπη/έρωτα στο πρόσωπο που δεν τους ενθαρρύνει. Είναι, άραγε, η επιθυμία ένας μονόλογος;
Η Λίζα-Κωνσταντίνα Τάκαλου-, αδελφή του επιστήμονα Πάβελ-Χάρη Φραγκούλη-, κατοικεί σε έναν δικό της κόσμο για να αποδεχτεί το ενδιαφέρον του κτηνιάτρου-Κλ. Γρηγοριάδη- απέναντί της. Και η αδελφή του κτηνιάτρου-Φωτεινή Μπαξεβάνη- καταβάλλει τη δική της προσπάθεια προκειμένου να εκφραστεί στον αφοσοιωμένο Πάβελ ενόσω διαχειρίζεται τις δικές της απώλειες. Κατά συνέπεια, ο Γκόρκι επενδύει στη δύναμη της αδελφικής σχέσης ως προπύργιο ωριμότητας και κριτικής, ότι τελικά η ελευθερία πηγάζει από την ευθύνη, την έκκεντρη ανταπόκριση στην κριτική.
Ώστε, οι διάλογοι έχουν συγκεκριμένο θεματολογικό άξονα, απ’ όπου διαφαίνεται η σημασία της συνάρθρωσης παρά της σημαίνουσας μορφής. Και η νταντά-Ιωάννα Μαυρέα- είναι η πληθωρική φωνή της εστίας, της θαλπωρής και της αγωνίας στο όνομα της προστασίας. Ενώ η αστή-Μαρία Καλλιμάνη- έχει, σε σύγκριση με τους άλλους, τον πιο επιφανειακό ρόλο επί των πραγμάτων και η παρουσία του ζωγράφου-Γιάννη Κότσιφα- επίσης βασίζεται στη συνάρθρωση των άλλων χαρακτήρων. Ωστόσο, είναι αυτός που μπορεί να πραγματώσει το στόχο, να κάνει τον πίνακα «Τα παιδιά του ήλιου», δίνοντας φωνή στην υπερβατική ταυτότητα του έργου. Αντιστικτικά, λοιπόν, ο καλλιτέχνης είναι ο εξισορροπιστής αντί του επιστήμονα. Και, βέβαια, ο πειραματιστής επιστήμονας πρεσβεύει τη φωνή της λογικής «από» την ελευθερία, ενώ η αδελφή του είναι η φωνή της παραληρηματικής μοναξιάς, της ελευθερίας «για να». Μαζί συνθέτουν το νόημα του έργου.
Όλα αυτά, όμως, θα ήταν σκέτες διατυπώσεις αν δεν είχαμε το έργο του Μαστοράκη και την άμεση, ρέουσα, πικάντικη μετάφραση της Ελένης Μπακοπούλου, που ξέρει να επιλέγει τη χρονική στιγμή του «κτηνιάτρου» από την άλλη του «σκυλογιατρού». Η δουλειά του σκηνοθέτη, να έχει όλους τους ηθοποιούς του παρόντες κατά τη διάρκεια του έργου, είναι ένδειξη ότι ο ηθοποιός εργάζεται και όταν δεν έχει ατάκα, η παρουσία του σημαίνει. Όπως σημαίνει και ο διαχωρισμός εισόδων, καθώς επίσης και η έναρξη της παράστασης πριν από την έναρξη του λόγου. Οι ερμηνείες, όπως προαναφέρθηκε, είναι υπέροχες. Διακρίνεται -φυσικά- η δυσκολία, ο λόγος να συμπέσει με την κίνηση διαμορφώνοντας ένα φυσιογνωμικό δεσμό αλήθειας, στην περίπτωση της Λίζας, της δουλευταρούς Κωνσταντίνας Τάκαλου. Ενώ ο Χάρης Φραγκούλης απέδωσε έναν επιστήμονα κοινωνικό, με οξυδέρκεια αλλά και την εμπιστοσύνη του παιδιού στο επινόημά του, που όμως χρειάζεται τους άλλους για να κάνει αυτό που κάνει. Χωρίς πολλά λόγια, μια υπέροχη παράσταση.

Υπόγειο, Πεσμαζόγλου 5
Μετάφραση: Ελένη Μπακοπούλου
Απόδοση-δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία: Νίκος Μαστοράκης
Σκηνικά-κοστούμια: Βασίλης Παπατσαρούχας
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Μπιτούνη
Πρωταγωνιστούν(αλφαβητικά): Κλέων Γρηγοριάδης, Μαρία Καλλιμάνη, Γιάννης Κότσιφας, Ιωάννα Μαυρέα, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Χάρης Φραγκούλης και οι : Αδριανός Γκάτσος, Άρης Ντελία.

έως 7 Φεβρουαρίου
Τετάρτη & Κυριακή στις 20.00, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.15