Του Δεληγιάννη Νίκου,
δάσκαλου
Το 1997 ο Γ. Αρσένης με την ψήφιση του Νόμου 2525 καθιέρωσε το ολοήμερο δημοτικό σχολείο εφαρμόζοντας πιλοτικά το θεσμό σε 28 σχολεία. Το ολοήμερο δημοτικό γενικεύθηκε το 2002, με τη μορφή που είχε μέχρι τώρα. Είχε έντονο εκπαιδευτικό και κοινωνικό περιεχόμενο. Η λειτουργία των Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων, επεδίωκε αφενός στην επίλυση κοινωνικών ζητημάτων, όπως είναι η μέριμνα για τα παιδιά των οποίων οι γονείς εργάζονταν και στην ελάφρυνση της οικογένειας από τα «σχολικά βάρη», όπως είναι η προετοιμασία των μαθημάτων της επόμενης ημέρας. Επίσης στόχευε να αξιοποιήσει παιδαγωγικά την παράταση του χρόνου παραμονής των μαθητών στο σχολείο, διαμορφώνοντας συνθήκες για ενισχυτική διδασκαλία, ένταξη δημιουργικών δραστηριοτήτων και νέων μαθημάτων. Και όλα τα παραπάνω με την ευθύνη και εποπτεία των εκπαιδευτικών. Προσδοκούσε ακόμα σε μια βαθύτερη αναδιάρθρωση και εμπλουτισμό των προγραμμάτων και σε µια ουσιαστική ανανέωση των μεθόδων διδασκαλίας.
Ήταν ένας τύπος σχολείου το οποίο δυστυχώς ακολούθησε φθίνουσα πορεία και παρά τις προσδοκίες είχε αρκετά προβλήματα. Ενώ αρχικά ικανοποίησε τις κοινωνικές ανάγκες των γονέων, γιατί αποδέσμευε τους γονείς από την επίβλεψη των παιδιών τους, δεν ικανοποίησε, στον ίδιο βαθμό τις παιδαγωγικές ανάγκες των παιδιών τους. Το ολοήμερο σχολείο είχε και άλλα προβλήματα, κυρίως λόγω της ηλικιακής ανομοιογένειας των μαθητών, της ελλιπούς χρηματοδότησης και την ανυπαρξίας υλικοτεχνικής υποδομής της μη πρόβλεψης δημιουργίας χώρων δραστηριοτήτων, εργαστηρίων και χαλάρωσης. Επίσης παρατηρούνταν καθυστερήσεις πρόσληψης των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων που ήταν απαραίτητοι για να λειτουργήσει. Στελεχώνονταν δε συνήθως με αναπληρωτές και ωρομίσθιους. Ανασταλτικοί ακόμα παράγοντες μη ικανοποιητικής λειτουργίας του, ήταν η μη αποδοχή του από την πλευρά των εκπαιδευτικών, η ανύπαρκτη επιμόρφωση εκπαιδευτικών και γονέων, τα προβλήματα διαμόρφωσης και εφαρμογής ωρολογίων προγραμμάτων, οι συγκρούσεις γονέων-δασκάλων και τέλος η ατολμία αναδιάταξης της εσωτερικής λειτουργίας του σχολείου.
Το 2010 1.336 από τα 3.208 ολοήμερα οργανικότητας εξαθέσια και πάνω, μετεξελίχθηκαν σε ολοήμερα σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. (ΕΑΕΠ). Το “νέο” σχολείο είχε περισσότερα γνωστικά αντικείμενα, περισσότερους εκπαιδευτικούς ειδικοτήτων και υποχρεωτικό πρόγραμμα ως τις 14.00. Προέβλεπε δε την εισαγωγή των Αγγλικών στις Α ́ και Β ́ τάξεις του Δημοτικού και την αύξηση των ωρών διδασκαλίας στις υπόλοιπες τάξεις. Την εισαγωγή επίσης του μαθήματος της Πληροφορικής σε όλες τις τάξεις υποχρεωτικού ωραρίου του δημοτικού. Την αύξηση των ωρών της Αισθητικής Αγωγής (Εικαστικά, Μουσική, Θεατρική Αγωγή) και την εισαγωγή της Θεατρικής Αγωγής στο υποχρεωτικό ωράριο σε όλες τις τάξεις. Την εισαγωγή του θεσμού της φιλαναγνωσίας στο πλαίσιο του γλωσσικού μαθήματος. Ανανέωση των μεθόδων διδασκαλίας, οι όποιες από μετωπικές έρεπε να μετατραπούν σε συνεργατικές, διερευνητικές, βιωματικές – διαθεματικές Δυστυχώς και αυτός ο τύπος σχολείου αντιμετώπισε προβλήματα, λιγότερα βέβαια από αυτά που προαναφέρθηκαν στο ολοήμερο.
Αντί λοιπόν το υπουργείο να επιδιώξει την αναβάθμιση των ολοήμερων σχολείων ΕΑΕΠ και αντί να ενταχθούν και τα υπόλοιπα 1972, ο υπουργός παιδείας, στις διακοπές του Πάσχα χωρίς κανέναν διάλογο, χωρίς καμία εισήγηση καμιάς επιστημονικής ένωσης και εντελώς ξαφνικά κατήργησε τα ολοήμερα σχολεία ΕΑΕΠ. Θεσμοθέτησε τη δημιουργία του «Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου», ισχυριζόμενος την αναβάθμισή τους και την παροχή ίσων ευκαιριών σε όλους τους μαθητές, εξοικονομώντας από την άλλη θέσεις εκπαιδευτικών και ικανοποιώντας αναχρονιστικές παιδαγωγικές αντιλήψεις. Και αυτό γιατί το Ωρολόγιο Πρόγραμμα του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου δεν παρεμβαίνει μόνο στο χρόνο αφού συντομεύει κατά πέντε ώρες το εβδομαδιαίο ωρολόγιο με την λήξη των μαθημάτων στις 13.15 όλων των τάξεων, αλλά παρεμβαίνει και στο περιεχόμενο με τη μείωση των ωρών διδασκαλίας στο πρωινό υποχρεωτικό πρόγραμμα, καταργεί και συρρικνώνει γνωστικά αντικείμενα, επιβάλει τη γυμνασιοποίηση στο δημοτικό σχολείο με τον κίνδυνο αναθέσεων στους δασκάλους γνωστικών αντικειμένων άλλων ειδικοτήτων, δημιουργεί έντονη αντιπαλότητα μεταξύ των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτικών ειδικοτήτων και ορίζει νέες προϋποθέσεις λειτουργίας των ολοήμερων σχολείων. Επίσης δε γίνεται καμία αναφορά και πρόβλεψη στην εφαρμογή του στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Η λειτουργία του απογευματινού προγράμματος (13.15 έως 16.00) με τη διάθεση τριών ωρών, μία για το φαγητό και δύο για Μελέτη και ένα οποιοδήποτε άλλο μάθημα δραστηριότητας (Πληροφορική, Γυμναστική, Ξένη Γλώσσα δε σηματοδοτεί αναβάθμιση. Θεωρώ ακόμα ότι δεν υπάρχει η αναγκαία προετοιμασία για την ένταξη στο νέο Ενιαίο Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου των τετραθέσιων ή πενταθέσιων δημοτικών σχολείων, επειδή δεν έχουν καταγραφεί οι ανάγκες και τα κριτήρια εφαρμογής.
Είναι επιστημονικά παραδεκτό ότι ο θεσμός του ολοήμερου σχολείου μπορεί να εισάγει ένα νέο τρόπο οργάνωσης της σχολικής μονάδας να διευρύνει και να ουσιαστικοποιήσει το ρόλο και την προσφορά των εκπαιδευτικών, αλλά και των προσδοκιών των μαθητών και των γονέων. Για αυτό οφείλουμε το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας, έστω και παρά τις ενστάσεις τις αντιθέσεις και την απαξίωση που αισθανόμαστε από την εγκατάλειψη και τις παλινωδίες της πολιτείας, να αναλάβουμε ρόλο μπροστάρη με ενημερώσεις, συναντήσεις, με στόχο να λειτουργήσουν την επόμενη σχολική χρονιά όσο το δυνατόν περισσότερα Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία χωρίς αποκλεισμούς, για να συμβάλλουν στην εξυπηρέτηση της οικογένειας του μαθητή και στην απαλλαγή της από τη φροντίδα και το κόστος για αναζήτηση πρόσθετης απασχόλησης του παιδιού τα απογεύματα εκτός σχολείου. Πρέπει να καλλιεργήσουμε συμμαχίες με τους γονείς και τους συλλόγους και ενώσεις γονέων και κηδεμόνων και να κινητοποιήσουμε τους φορείς της τοπικής κοινωνίας και της τοπικής Αυτοδιοίκησης, για να απαιτήσουμε από την πολιτεία να διορίσει μόνιμους εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων, να εξασφαλίσει αξιοπρεπή χρηματοδότηση, αναβάθμιση των χώρων, της υλικοτεχνικής υποδομής και να προσφέρει ζεστό μεσημεριανό φαγητό το οποίο θα σερβίρεται με τη συνδρομή Βοηθητικού Προσωπικού που πρέπει να προσληφθεί. Δυστυχώς αν δε συμβούν όλα τα παραπάνω αντί να θριαμβολογούμε, υπογράφουμε την οριστική καταδίκη του δημόσιου ολοήμερου σχολείου.
