Tη θετική κρίση των εξωτερικών αξιολογητών κατέκτησαν τα ελληνικά πανεπιστήμια και ΤΕΙ, αλλά δεν έλειψαν και οι συστάσεις προκειμένου να βελτιωθούν σε θέματα που αφορούν στους φοιτητές (σπουδές, στέγαση κ.ά.), στη στήριξη του προσωπικού και στο άνοιγμα των Ιδρυμάτων προς την κοινωνία.
Από τα 36 πανεπιστήμια και ΤΕΙ που αξιολογήθηκαν προέκυψαν τα εξής: Το 27,8% αξιολογήθηκε ως «αξιο θετικής μνείας», το 61,1% έλαβε «θετική αξιολόγηση», το 11,1% «μερικώς θετική», ενώ δεν υπήρξε αρνητική αξιολόγηση. Η εξωτερική αξιολόγηση των Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας (22 πανεπιστημίων και 14 ΤΕΙ) έγινε από τον Οκτώβριο του 2015 έως τον Ιούλιο του 2016. Η υποβολή των τελικών εκθέσεων εκ μέρους των εμπειρογνωμόνων στην Αρχή Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 2016.
Η εξωτερική αξιολόγηση των ΑΕΙ είναι μία από τις διαδικασίες διασφάλισης ποιότητας, έχει περιοδικό χαρακτήρα (γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια) και είναι εναρμονισμένη με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Διασφάλισης Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Πραγματοποιείται είτε για την αξιολογική αποτίμηση του έργου των ΑΕΙ είτε για την πιστοποίηση της ποιότητας της λειτουργίας τους. Επισημαίνεται ότι σκοπός της εξωτερικής αξιολόγησης των ΑΕΙ δεν ήταν η κατάταξη των ιδρυμάτων, αλλά η εμπεριστατωμένη διάγνωση των θετικών και αρνητικών σημείων. Οπως αναφέρει η Αρχή Αξιολόγησης η διακύμανση των θετικών αποτελεσμάτων κινήθηκε από 60% – 90%, ενώ των αρνητικών από 40% – 60%.
Ειδικότερα, τα πεδία με την υψηλότερη βαθμολογία (εμφανίζεται στο 90% περίπου των εκθέσεων) ήταν η τήρηση της διαδικασίας εξωτερικής αξιολόγησης και η ανάπτυξη κοινωνικής στρατηγικής, ενώ τη χαμηλότερη βαθμολογία (εμφανίζεται στο 60% περίπου των εκθέσεων) έλαβαν η διασφάλιση ποιότητας του διδακτικού προσωπικού και η δημοσιοποίηση των πληροφοριών. Τα σημαντικότερα συμπεράσματα ήταν τα εξής:
Θετικά συμπεράσματα
• Στην πλειονότητα των εκθέσεων αναγνωρίζονται ως θετικά στοιχεία η αποτελεσματικότητα της διοίκησης των Ιδρυμάτων και η ποιότητα των ανθρώπινων πόρων. Ως θετικότερα κρίνονται η ποιότητα και η ποσότητα του παραγόμενου ερευνητικού έργου και οι ερευνητικές συνεργασίες. Στις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης των ΑΕΙ συνεισέφεραν καθοριστικά τα ερευνητικά κονδύλια των Ιδρυμάτων μέσω των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Ερευνας.
• Τα περισσότερα ΑΕΙ αξιοποίησαν τα αποτελέσματα προηγούμενων αξιολογήσεων.
• Αναφορικά με τα προγράμματα σπουδών, η εκτίμηση των γενικών χαρακτηριστικών των προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών κρίνεται συνολικά θετική.
• Οι εξωτερικοί αξιολογητές διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα προγράμματα προπτυχιακών σπουδών είναι διασυνδεδεμένα με την οικονομία και τη σύγχρονη αγορά εργασίας, ενώ σημαντικό μέρος των συστάσεων από προηγούμενες εξωτερικές αξιολογήσεις έχουν ήδη εφαρμοστεί, μέσω κάποιων περιορισμένων αλλαγών στα προγράμματα σπουδών.
• Τα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα γνωστικών αντικειμένων. Ορισμένα χαρακτηρίζονται καινοτόμα και προσαρμοσμένα στις νέες τεχνολογίες. Η εκτίμηση είναι ότι ενώ προσφέρονται ορισμένα καλά σχεδιασμένα προγράμματα με υψηλά κριτήρια, ωστόσο υπάρχουν και άλλα, με προοπτικές βελτίωσης.
• Η υιοθέτηση του ευρωπαϊκού συστήματος πιστωτικών μονάδων (ECTS), η πληρότητα και το περιεχόμενο των οδηγών σπουδών, η επικαιροποίηση και η περιγραφή των προγραμμάτων σπουδών με μαθησιακά αποτελέσματα καθώς και η συνεργασία καθηγητών και φοιτητών σε ζητήματα αξιολόγησης της διδασκαλίας και της μάθησης συγκαταλέγονται στα θετικότερα ευρήματα των εσωτερικών συστημάτων διασφάλισης ποιότητας των ιδρυμάτων.
• Στις εκθέσεις καταγράφεται θετική προοπτική προς την κατεύθυνση συγκρότησης ενός ισχυρού πλαισίου διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας, που σταδιακά θα οδηγήσει στο επόμενο βήμα, αυτό της πιστοποίησης των προγραμμάτων σπουδών.
Αρνητικά συμπεράσματα
• Στα αρνητικά ευρήματα περιλαμβάνονται ζητήματα δυσλειτουργιών που αφορούν στις σχέσεις με το υπουργείο, τα οποία, κατά τη γνώμη των εμπειρογνωμόνων, περιορίζουν την αυτονομία των Ιδρυμάτων.
• Η δήλωση αποστολής των ιδρυμάτων κρίθηκε ανεπαρκής και, συνακόλουθα, το σύστημα στοχοθέτησης των ιδρυμάτων ανέφικτο. Επισημαίνεται η ανάγκη προτεραιότητας στους μηχανισμούς εξωστρέφειας.
• Συστήνεται η ενίσχυση της κινητικότητας και της διεθνοποίησης, ενώ προτείνεται η στρατηγική ενίσχυσης της αριστείας και των ερευνητών.
• Τα ΑΕΙ πρέπει να ξεκινήσουν προγράμματα σπουδών και στην αγγλική γλώσσα.
• Η στρατηγική για τη φοιτητική πρόνοια οφείλει να εστιαστεί στη μέγιστη δυνατή κάλυψη αναγκών στέγασης.
• Οι φοιτητές πρέπει να συμμετέχουν στις διαδικασίες εσωτερικής αξιολόγησης, μέσα από τη συμπλήρωση δομημένων ερωτηματολογίων.
• Αδυναμίες καταγράφονται στην κινητικότητα καθηγητών και φοιτητών, στην έλλειψη τυπικής διαδικασίας υποδοχής παραπόνων, καθώς και στη μη παροχή πολλαπλών μαθησιακών διαδρομών στα προγράμματα σπουδών.
«Θετική ανταπόκριση από τα Ιδρύματα στις επισημάνσεις της αξιολόγησης»
Τα Ιδρύματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης χρησιμοποιούν τις επισημάνσεις των αξιολογήσεων, προκειμένου να βελτιωθούν, τονίζει στο «Εθνος» η πρόεδρος της ΑΔΙΠ, Νικολέττα Παϊσίδου, και πιστεύει ότι μελλοντικά το ίδιο θα κάνει και το υπουργείο Παιδείας, με στόχο να στηρίξει τα ΑΕΙ. Αναφερόμενη στις εξωτερικές αξιολογήσεις, που έγιναν στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, η κ. Παϊσίδου λέει ότι, σύμφωνα με τους αξιολογητές, τα ιδρύματα διαθέτουν -μεταξύ άλλων- καλές υπηρεσίες, ηγεσία, ανθρώπινο δυναμικό και μια ιδιαίτερα έντονη ερευνητική δραστηριότητα.Οπως λέει η πρόεδρος της ΑΔΙΠ «αρνητικά επισημαίνεται η ανησυχητική πορεία εξάντλησης των πόρων των ΑΕΙ, δηλαδή τόσο η μειωμένη χρηματοδότησή τους όσο και η αποστελέχωσή τους. Αρνητική είναι, επίσης, η επισήμανση που αφορά το ασφυκτικό νομοθετικό πλαίσιο για τα διοικητικά και οικονομικά θέματα των ΑΕΙ, κάτι που διογκώνει τη γραφειοκρατία».
Ζήτημα στοχοθεσίας
Και η κ. Παϊσίδου συνεχίζει: «Αδυναμίες παρατηρήθηκαν στη στρατηγική στοχοθεσία των Ιδρυμάτων συνολικά αλλά και σε επιμέρους τομείς, στην πλημμελή λειτουργία των εσωτερικών τους συστημάτων διασφάλισης ποιότητας, στη χαμηλή συμμετοχή των φοιτητών στις διαδικασίες μάθησης, στην έλλειψη εστίασης στα μαθησιακά αποτελέσματα, καθώς και στο χαμηλό ποσοστό επικαιροποίησης των προγραμμάτων σπουδών». Στην ερώτηση εάν τα πανεπιστήμια αλλά και το υπουργείο λαμβάνουν υπόψη τις επισημάνσεις κάνοντας τελικά και σχετικές βελτιωτικές κινήσεις, η κ. Παϊσίδου υπογραμμίζει: Οσον αφορά τα Ιδρύματα, η απάντηση είναι καταφατική. Η ανταπόκρισή τους στις επισημάνσεις της αξιολόγησης των Τμημάτων υπήρξε θετική κατά κοινή διαπίστωση της πρόσφατης αξιολόγησής τους, ωστόσο και αυτός ο τομέας επιδέχεται βελτίωση. Ως προς το υπουργείο δεν καταγράφεται κάτι σχετικό. Πιστεύουμε όμως ότι θα ληφθούν υπόψη στο μέλλον.
Πολλοί φοιτητές και κτιριακά προβλήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο ΑΠΘ
Οι αξιολογητές, όσον αφορά τουλάχιστον στα μεγάλα εκπαιδευτικά Ιδρύματα, εντοπίζουν σε σχεδόν όλα τα ίδια προβλήματα.
Τόσο για το Πανεπιστήμιο Αθηνών όσο και για το Αριστοτέλειο οι πανεπιστημιακοί (οι περισσότεροι προέρχονται από πανεπιστήμια του εξωτερικού) εντοπίζουν πρακτικές που πρέπει να αλλάξουν και προβλήματα σχετικά με τους φοιτητές που πρέπει να λυθούν άμεσα από τα ίδια τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.Και για τα δύο Ιδρύματα τονίζεται ότι «υποφέρουν» από τον υπερβολικά μεγάλο αριθμό φοιτητών και αναφέρουν ότι η φοιτητική ζωή χρειάζεται βελτίωση. Τα δύο μεγάλα ΑΕΙ της χώρας έχουν πολλά εργαστήρια, τα οποία πρέπει να μειωθούν και να γίνουν περισσότερο «μοντέρνα». Επίσης όσον αφορά στους φοιτητές τονίζεται ότι δεν υπάρχει ελαστικότητα στην επιλογή των μαθημάτων, ώστε οι νέοι να αποκτούν σφαιρικές γνώσεις και ανεξάρτητη σκέψη.
Ακαμπτοι κανονισμοί
Τα πανεπιστήμια έχουν πολύπλοκους εσωτερικούς κανονισμούς αλλά και άκαμπτους, πρόβλημα το οποίο αποδίδεται στο υπουργείο Παιδείας. Οι αξιολογητές κάνουν αναφορές και στα κτιριακά προβλήματα λέγοντας ότι υπάρχει πρόβλημα με τη θέρμανση, την καθαριότητα και το αίσθημα ασφάλειας σε φοιτητές και προσωπικό.Ολοι υπογραμμίζουν ότι το υπουργείο Παιδείας ασκεί ασφυκτική διοίκηση στα Ιδρύματα σε βάρος της αυτονομίας τους. Επίσης υπογραμμίζουν ότι οι διοικήσεις των πανεπιστημίων οφείλουν να χρησιμοποιούν δείκτες μέτρησης των επιδόσεων και επιτευγμάτων. Στις συστάσεις των αξιολογητών αναφέρεται η ανάπτυξη πιο μοντέρνων διδακτικών μεθόδων με σκοπό τη φοιτητοκεντρική μάθηση, μέσω των νέων τεχνολογιών (π.χ. E-class). Οι αξιολογητές επισημαίνουν -όσον αφορά και τα δύο μεγάλα ΑΕΙ- ότι δεν έχουν πρακτικές υποστήριξης των φοιτητών για τη συστηματικότερη παρακολούθηση των μαθημάτων, προκειμένου να αναπτύξουν κριτική σκέψη και όχι να απομνημονεύουν κείμενα για να τα αναπαράγουν στις εξετάσεις.
πηγή : ethnos.gr
