Ώριμες μελέτες χωρίς χρηματοδότηση διαπιστώνει και το Υπ. Πολιτισμού

Aρχαίο θέατρο Στράτου
Το αρχαίο θέατρο Στράτου

Όπως και ο αρμόδιος για το ΕΣΠΑ Υπουργός έτσι και η Υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά παραπέμπει στο επόμενο ΕΣΠΑ (ή τουλάχιστον στην αναθεώρηση του τρέχοντος) την υλοποίηση της πρότασης για την «Πολιτιστική Διαδρομή Φύσης και Πολιτισμού της Αιτωλοακαρνανίας» . xartis_Politistikis_DiadromisΩστόσο στην απάντηση της Υπ. Πολιτισμού -που δημοσιεύει αναλυτικά σήμερα το ΑγρινίοCulture.gr- γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο γεγονός ότι έχουν εκπονηθεί μέσω προγραμματικών συμβάσεων του Υπ. Πολιτισμού με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος και τους αντίστοιχους Δήμους οι απαιτούμενες μελέτες ανάδειξης -αποκατάστασης των αρχαίων θεάτρων της Αιτωλοακαρνανίας (οι περισσότερες από τις μελέτες αυτές έχουν ολοκληρωθεί και εγκριθεί (μελέτες θεάτρων Οινιάδων, Πλευρώνας, Μακύνειας και εν μέρει Καλυδώνας) πλην αυτών που αφορούν στο θέατρο Στράτου, που είναι ακόμα σε εξέλιξη αλλά πλησιάζουν στην ολοκλήρωσή τους). Ωστόσο η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας “επέλεξε να χρηματοδοτήσει την «Αποκατάσταση Ξενοκράτειου κτηρίου στο Μεσολόγγι και μετατροπή του σε μουσείο» και την «Αποκατάσταση Θεάτρου “Απόλλων” στην Πάτρα»”. Επομένως και το Υπουργείο Πολιτισμού αναγνωρίζει το πρόβλημα να υπάρχουν ώριμες μελέτες και να μην χρηματοδοτούνται… προφανώς εξαιτίας των προτιμήσεων της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί η αναφορά στο γεγονός ότι το Υπ. Πολιτισμού στο πλαίσιο της διαβούλευσης για το ΕΣΠΑ Δυτικής Ελλάδας πρότεινε να συμπεριληφθεί η πρόταση για «Πολιτισμική – Περιβαλλοντική Διαδρομή γύρω από τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου» από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας & Λευκάδας, η οποία είναι διακριτή από την πρόταση του “Διαζώματος” και του Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου.

Αναλυτικά η απάντηση του Υπ. Πολιτισμού:
Κατά τη φάση του σχεδιασμού της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020, κατά τα έτη 2012-2014, και σε αντίθεση με τις προηγούμενες Προγραμματικές Περιόδους, δεν προβλέφθηκαν ξεχωριστά και σαφώς διακριτά κονδύλια για τον τομέα του Πολιτισμού. Πιο συγκεκριμένα, στο τρέχον ΕΣΠΑ ο Τομέας του Πολιτισμού δεν διαθέτει ξεχωριστό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, όπως στο Γ’ ΚΠΣ (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Πολιτισμός» 2000-2006) ή εκχωρημένα χρηματικά ποσά από άλλα Επιχειρησιακά Προγράμματα στο ΥΠΠΟΑ, όπως συνέβαινε στο ΕΣΠΑ 2007-2013. Επιπλέον, με το Ν. 4314/2014, ο οποίος αποτελεί το βασικό θεσμικό κείμενο του ΕΣΠΑ 2014-2020, η Ειδική Υπηρεσία Τομέα Πολιτισμού του ΥΠΠΟΑ μετονομάζεται σε Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ ΥΠΠΟΑ και της αφαιρούνται αρμοδιότητες που μέχρι πρότινος ασκούσε και που αφορούσαν στη διαχείριση συγχρηματοδοτούμενων πόρων. Ως αποτέλεσμα, το ΥΠΠΟΑ όχι μόνο δεν εξασφάλισε διακριτούς για τον Τομέα του Πολιτισμού πόρους από την αρχή της Προγραμματικής Περιόδου, αλλά έχει απωλέσει και τη θεσμική δυνατότητα διεκδίκησης της διαχείρισης εκχωρημένων από άλλα Ε.Π. πόρων.
Σε αυτό το σημείο, κρίνεται σκόπιμο να τονιστεί το γεγονός ότι ο τομέας του Πολιτισμού διατρέχει μεν οριζόντια το σύνολο, σχεδόν, των Ε.Π. του ΕΣΠΑ 2014-2020, δυστυχώς όμως με περιορισμένους πόρους ως ποσοστό της συνολικής δαπάνης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, σε πολλές περιπτώσεις, η ενεργοποίηση των αντίστοιχων Θεματικών Στόχων να μην αποτελεί προτεραιότητα των Διαχειριστικών Αρχών. Συνέπεια όλων των ανωτέρω αλλά και του γεγονότος ότι οι Περιφέρειες, που διαχειρίζονται τα Π.Ε.Π., αποτελούν Ν.Π.Δ.Δ. με αυτοτελή δράση, ως φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είναι ότι η εξειδίκευση δράσεων Πολιτισμού στα Επιχειρησιακά Προγράμματα αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τις Διαχειριστικές Αρχές των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων καθ’ όλη τη διάρκεια της τρέχουσας Προγραμματικής Περιόδου.
Ως εκ τούτων, με το υπ’ αρ. πρωτ. ΕΥΤΟΠ/Α/ΠΕΠ ΔΕΛ 14-20/1657/23.5.2016 έγγραφο το ΥΠΠΟΑ πρότεινε να συμπεριληφθεί στην εξειδίκευση της επενδυτικής προτεραιότητας 6γ του ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας μεταξύ άλλων και την πρόταση έργου «Πολιτισμική – Περιβαλλοντική Διαδρομή γύρω από τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου» από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας & Λευκάδας, η οποία είναι διακριτή από την πρόταση του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ και του Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου που αναφέρουν οι κ.κ. Βουλευτές, και περιλαμβάνει μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους που διαθέτουν μελέτες. Το σημαντικό είναι ότι έχουν εκπονηθεί μέσω προγραμματικών συμβάσεων του ΥΠΠΟΑ με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος και τους αντίστοιχους Δήμους οι απαιτούμενες μελέτες ανάδειξης, αποκατάστασης μνημείων, οι περισσότερες από τις μελέτες αυτές έχουν ολοκληρωθεί και εγκριθεί (μελέτες θεάτρων Οινιάδων, Πλευρώνας, Μακύνειας και εν μέρει Καλυδώνας) πλην αυτών που αφορούν στο θέατρο Στράτου, που είναι ακόμα σε εξέλιξη αλλά πλησιάζουν στην ολοκλήρωσή τους. Να αναφερθεί εδώ ότι στην ανάθεση των μελετών που αφορούσαν ειδικότερα στα θέατρα Μακύνειας και Καλυδώνας το σωματείο ΔΙΑΖΩΜΑ έχει συμβάλλει μέσω χορηγιών. Δεδομένης της στενότητας των αναγκαίων πόρων για έργα πολιτισμού, το ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας επέλεξε να χρηματοδοτήσει στο πλαίσιο των αντίστοιχων ΟΧΕ δύο προτεινόμενες πράξεις: α) «Αποκατάσταση Ξενοκράτειου κτηρίου στο Μεσολόγγι και μετατροπή του σε μουσείο» έχει ξεκινήσει η υλοποίηση του έργου ήδη προϋπολογισμού 3.700.000 Ευρώ και β) «Αποκατάσταση Θεάτρου “Απόλλων” στην Πάτρα».
Το έργο «Αποκατάσταση Ξενοκράτειου κτηρίου στο Μεσολόγγι και μετατροπή του σε μουσείο» χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος και υλοποιείται μέσω της Ο.Χ.Ε. Μεσολογγίου – Αιτωλικού, στην στρατηγική της οποίας έχει επίσης ενταχθεί και εγκριθεί η δημιουργία διαχρονικής περιβαλλοντικής – πολιτιστικής διαδρομής γύρω από το Μεσολόγγι, η οποία κατά μεγάλο μέρος θα αφορά σε ψηφιακές εφαρμογές. Αίτημα χρηματοδότησης του έργου αυτού θα υποβληθεί αμέσως μόλις ανοίξει σχετική πρόσκληση από την Π.Δ.Ε., η οποία αναμένεται. Τα δύο έργα συνδέονται άμεσα μεταξύ τους, καθώς το Ξενοκράτειο πρόκειται να λειτουργεί ως κεντρικό σημείο ενημέρωσης του κοινού στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής – πολιτιστικής διαδρομής. Επιπλέον τα έργα αυτά προβλέπεται να συμβάλλουν σημαντικά στην τουριστική ανάπτυξη, την αύξηση της επισκεψιμότητας της περιοχής, των αρχαιολογικών της χώρων, καθώς και στην αναζωογόνηση της τοπικής οικονομίας.
Εν όψει της αναθεώρησης του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής Ελλάδος 2014-2020 και σε περίπτωση που υπάρξει η δυνατότητα εξασφάλισης των αναγκαίων πόρων, θα καταβληθεί προσπάθεια να ενταχθεί προς χρηματοδότηση η προαναφερόμενη δράση δημιουργίας διαχρονικής πολιτιστικής διαδρομής γύρω από το Μεσολόγγι. Επίσης, αν στο πλαίσιο της αναθεώρησης αυτό δεν καταστεί εφικτό, υπάρχει η δυνατότητα συμπερίληψης της πρότασης στη νέα Προγραμματική περίοδο, της οποίας οι διαδικασίες διαβούλευσης θα ξεκινήσουν σύντομα.

Η Υπουργός
Πολιτισμού και Αθλητισμού
ΜΥΡΣΙΝΗ ΖΟΡΜΠΑ