Ο διεθνώς καταξιωμένος γλύπτης γυρνά στον τόπο του για μια κατάθεση ψυχής. Μυρίζει και πάλι τα καπνά, τα σαγκουίνια, τους ανθρώπους, τις εποχές μιας πατρίδας που είναι η ενέργειά του.
Η πρόσκληση να συμμετέχω με προσωπικές εμπειρίες, σε αυτό το αφιέρωμα για τη γενέτειρά μου, λειτούργησε σαν εκείνες τις ανεπαίσθητες δυνάμεις που προκαλούν τις χιονοστιβάδες… Καθώς αγγίζοντας το εύθραυστο φορτίο των αναμνήσεων, τις οποίες νόμιζα πως είχα τακτοποιημένες στα συρτάρια της μνήμης, με κατέκλυσαν βιωματικές πληροφορίες από όλες τις αισθήσεις, οπτικές, ακουστικές, απτικές, γευστικές· όμως εκείνες που με ξάφνιασαν περισσότερο ήταν οι μνήμες από τις μυρωδιές που μένουν ακόμη ζωντανές από τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια…
Τι να προφτάσω να περιγράψω τώρα; Τις μυρωδιές από τα καπνά; Τις μυρωδιές από τα σαγκουίνια που περνούσαν μπροστά από το σπίτι φορτωμένες οι άμαξες κατεβαίνοντας από τη Γουρίτσα; Τι να πρωτοθυμηθώ… Τις μυρουδιές των ανθρώπων; Των εποχών;
Γιατί οι «τόποι» εγγράφονται στη μνήμη μέσα από το σύνολο των αισθήσεων, και αυτός είναι ο πλούτος που κουβαλάει ο καθένας μας ως πολύτιμο κεφάλαιο, προσωπικό και κοινωνικό. Αυτό αποκτά ιδιαίτερη αξία στην εποχή μας καθώς κινδυνεύει η επικοινωνία να συρρικνωθεί στην οπτικοακουστική επικοινωνία των ΜΜΕ.
Ετσι τα βιώματα εκείνων των εποχών, βιώματα τόσο από το φυσικό περιβάλλον, αλλά και από το ανθρώπινο, αποτέλεσαν το υπόβαθρο των αξιών ζωής που τροφοδότησαν το νόημα του έργου μου. Εμπειρίες που εγχάραξαν οι οικογενειακές και κοινωνικές συνθήκες οι οποίες εξελίχθηκαν σε εκείνες τις ιστορικές περιόδους, πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τον Πόλεμο, την Κατοχή, τον Εμφύλιο μέχρι που τελειώνοντας το γυμνάσιο έφυγα ένα βράδυ με ένα φορτηγό φορτωμένο με καπνά, με μια μικρή βαλίτσα του μακαρίτη γιατρού πατέρα μου, για να συνεχίσω την περιπέτεια σε ευρύτερους γεωγραφικούς ορίζοντες, έχοντας ως πολύτιμες αποσκευές εκείνες τις καθοριστικές εμπειρίες, από τις οποίες άντλησα ενέργεια στη διαδρομή του έργου μου…
Τι να περιγράψω τώρα; Τις διάφορες κατασκευές και τα παιχνίδια στο χωριό ή τις περιπέτειες στα βουνά του Αϊ-Βλάση μέσα στα έλατα και τα χιόνια ή κάτω στο κτήμα παρά την καμπή του Αχελώου (από όπου πήρε το όνομα ο ιστορικός Δήμος Παρακαμπυλίων), τότε πριν πλημμυρίσει η περιοχή με το Φράγμα στο Καστράκι, εκεί μέσα στις ελιές και τα πεύκα, με την έντονη μυρουδιά του ρετσινιού, ο χρόνος αποκτούσε άλλη διάσταση… Τις τρελές διαδρομές στο Αγρίνιο με τα ποδήλατα στα λιοστάσια ή μέσα στα ρέματα; Τα παιχνίδια στις αλάνες, στα καπνοχώραφα, τον χειμώνα που δεν υπήρχαν καλλιέργειες…
Το υλικό περιβάλλον, το διαμορφωμένο διαχρονικά για τις ανθρώπινες ανάγκες σηματοδοτεί την ιστορική συνέχεια, όπως εκείνα τα παλιά σπίτια στο Αγρίνιο με τις στεγασμένες ξύλινες βεράντες όπου άπλωναν τα καπνά για στέγνωμα… Εκεί όπου φώλιαζαν κιρκινέζια και κουρούνες…
Σπίτια που δυστυχώς χάθηκαν μέσα στη νεόπλουτη οικιστική ανάπτυξη… Αλλά και στο χωριό, τον Αγιο Βλάση, με τα παλιά σπίτια με τις σκεπές από πέτρινες πλάκες και τις ασβεστωμένες αυλές με τα λουλούδια, που δεν έμεινε δείγμα καθώς τα κάψανε όλα οι Γερμανοί…
Το ανθρώπινο κοινωνικό περιβάλλον που διαμορφώνει τις ιστορικές εξελίξεις, σε αυτές τις ταραγμένες περιόδους της ελληνικής ιστορίας, υπήρξε καθοριστικό στην πορεία της ζωής μου: μέσα σε αυτό διαμόρφωσα τις αξίες με τις οποίες πορεύτηκα μέχρι σήμερα.Γεγονότα όπως η Δικτατορία του Μεταξά που βίωσα ως παιδί στο δημοτικό, ο πόλεμος του ’40, η κατάρρευση του Αλβανικού μετώπου, η οπισθοχώρηση, η Κατοχή πρώτα των Ιταλών και μετά η βάρβαρη των Γερμανών…
Με τόσα τραγικά γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή μου, υποδαυλίζοντας τη διάθεση φυγής… Για να επουλώσω τις πληγές που έμειναν ανεξίτηλες, όπως η εικόνα του καμένου πατρογονικού σπιτιού, στον Αγιο Βλάση, που αντίκρισα ολοσχερώς κατεστραμμένο το 1944, σε ηλικία 13 χρόνων, καθώς η φωτιά σιγόκαιγε, ενώ εκείνες οι μυρωδιές του καπνού με ακολουθούν ακόμη…
Μετά επήλθε ο Εμφύλιος που ερήμωσε εκείνα τα μέρη από το παραγωγικό δημιουργικό ανθρώπινο δυναμικό της περιοχής με τις γνωστές εθνικές και τοπικές συνέπειες… Τότε, με την αστυφιλία, όταν χάθηκαν οι μερακλήδες τεχνίτες, που θαύμαζα, ενώ ενέσκηψαν οι απανταχού μαυραγορίτες σαν ακρίδες που ρήμαξαν την ύπαιθρο…
Καθώς βρίσκομαι τώρα σε εξομολογητική διάθεση, αισθάνομαι την ανάγκη να καταθέσω την ανείπωτη ενοχή που νιώθω απέναντι στον τόπο μου: Δεν μπόρεσα να πραγματοποιήσω ένα όραμα που ζέσταινε βαθιά την ψυχή μου, όσα χρόνια ζούσα μακριά: Να κάνω κάτι για να κρατηθεί ζωντανή η μνήμη ως δημιουργική συνέχεια στον τόπο που γεννήθηκα και μεγάλωσα…
* Ο Θόδωρος (Θεόδωρος Παπαδημητρίου, theodoro@central.ntua.gr) είναι σημαντικός Ελληνας γλύπτης με διεθνή αναγνώριση. Γεννήθηκε το 1931 στο Αγρίνιο όπου πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια, ενώ έλκει την καταγωγή του από το ορεινό χωριό Αγιος Βλάσης. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών και στην Ecole des Beaux-Arts, στο Παρίσι. Δίδαξε στο California State University και από το 2007 είναι ομότιμος καθηγητής Ε.Μ.Π. Εχει πραγματοποιήσει δεκάδες εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία και διακρίσεις. Εργα του υπάρχουν σήμερα σε διάφορα μέρη του κόσμου και σε αρκετούς δημόσιους χώρους της Ελλάδας.
πηγή : thetravelbook.gr
