Το παιχνίδι του τέλους (Endgame) του Σάμιουελ Μπέκετ

Tης Αντιγόνης Κατσαδήμα

Στο παιχνίδι του τέλους δύο έκκεντρες κινήσεις σμίγουν: η κίνηση προς τα μέσα(υπαρξισμός) με την κίνηση προς τα έξω(χιούμορ-διαξιφισμός). Όμως, με το πέρασμα των χρόνων, είναι πλέον σημαντικό, στην τέχνη, ποιος κάνει τί και πόσο τον έχει απασχολήσει αυτό το «τι», ώστε να γίνει σημείο αναφοράς της ζωής του, μια ματιά που την γνωρίζει ο ίδιος και μόνο, καθώς την προτάσσει ενόψει εμποδίων.
Στην περίπτωση της Λυδίας Κονιόρδου, βέβαια, τα πράγματα μιλούν από μόνα τους και η ιστορία της είναι το έργο της. Οπότε, δεν θα μπορούσε Το παιχνίδι του τέλους, στο Θέατρο Τέχνης επί της Φρυνίχου, να μην υπονοεί εγγύηση ότι, αυτή η παράσταση θα αξίζει. Και πράγματι, η σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Χατζή κάνει τον μέλλοντα ενεστώτα. Το παρόν της σκηνής, μας μεταφέρει στην απόλυτη ζωή, εκεί που το λάθος και το παράλογο διυλίζονται για να αναδείξουν το τραγικό μεγαλείο της: στο θέατρο. Η σύνθεση της ομάδας Χρώμα- Λυδία Κονιόρδου(Χαμ), Έλενα Τοπαλίδου(Κλοβ), Τζίνα Θλιβέρη(Ναγκ), Γεωργία Τσαγκαράκη(Νελ)-λειτουργεί υπέροχα μέσα στο μεταφρασμένο κείμενο της Λυδίας Κονιόρδου. Φαίνεται πως διόλου τυχαία αλλά καθοριστικά η ρωσίδα γιαγιά της, της μετέφερε την αγάπη για τον τρίτο Ιρλανδό Νομπελίστα, η γραφή του οποίου ακόμη μας «λαμπικάρει». Η συμβολική και, αισθητικά σε μίνιμαλ ύφος, σκηνική πραγματικότητα δίνει το πλεονέκτημα να αφουγκραστούμε το κείμενο, να απελευθερωθούμε από τις περιττές εικόνες άσκοπης πληροφορίας και να χαρούμε την συνεργατική παρουσία των ηθοποιών που υπάρχουν για μας και τις καθορισμένες ιδέες, ενώ τις καυτηριάζουν μέσα από το πνεύμα του Μπέκετ. Τα θέματα της μοναξιάς και των σχέσεων, του χρόνου στα κόκαλα, της απώλειας της φυσικής παρουσίας, του θανάτου και του νοήματος της γλώσσας, όλα τίθενται στο προσκήνιο εντείνοντας το ενδιαφέρον για το ίδιο το κείμενο. Αυτή είναι η επιτυχία της παράστασης. Τα δείχνει όλα χωρίς υπερβολές, εκθέτει την α-λήθεια της καταγωγής, ενώ έχει κατεργαστεί πολλά για να επιλέξει και να καταλήξει στα λιγότερα. Κοφτή εκφορά λόγου, επανάληψη δωρική των φράσεων, προσοχή στο πρόσωπο και στη δύναμη της έκφρασης, κίνηση μετρημένη αλλά φυσική συνάμα, μίξη του κωμικού στοιχείου και αξιοποίησή του ώστε να καταφανεί ως υπέροχη η ματαιότητα της ζωής συνυφασμένης της ειρωνείας της.
Φαίνεται, μέσα από τη γραφή του, πόσο ο Μπέκετ καυτηρίαζε το κατεξοχήν σοβαρό. Είχε πράξει, άλλωστε, το ίδιο και επ’ ευκαιρία μιας συζήτησης με τον Αντόρνο-που ήθελε να τον πείσει, σε ένα συνέδριο, ότι ο «Χαμ» είναι απόγονος του Άμλετ-σχολιάζοντας: «αυτό είναι επιστημονική πρόοδος, να συνεχίζουν οι επιστήμονες τα λάθη τους». Προσθέτοντας, και αυτό είναι θεατρική δίοδος, ένα έργο και μια παράσταση να ενέχουν μια μαγκριτική αισθητική, σύμφωνα με αυτά που αγαπώ και ξεχωρίζω: μια σκάλα με ένα κυρτό σώμα αντιστικτικά συνάπτουν γεωμετρία αισθητικού νοήματος, ενώ το μερικό φως και η θεατρική γλώσσα συνεργάζονται για να μας επηρεάσουν.

Μια παράσταση της ομάδας Χρώμα
Μετάφραση: Λυδία Κονιόρδου
Σκηνοθεσία-Φωτισμοί: Κωνσταντίνος Χατζής
Σκηνικά-Κοστούμια: Λυδία Κονιόρδου-θίασος
Πρωτότυπη μουσική: Νίκος Ξυδάκης
Βοηθός σκηνοθέτης: Πάνος Κατσιαούνης
Φωτογραφίες-Βοηθός σκηνοθέτη: Γεωργία Λένη

Παίζουν: Λυδία Κονιόρδου, Έλενα Τοπαλίδου. Τζίνα Θλιβέρη, Γεωργία Τσαγκαράκη

Από 3 Δεκεμβρίου έως 10 Ιανουαρίου
Κυριακή στις 20.00, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21.15
Από 18 Ιανουαρίου έως 21 Φεβρουαρίου
Τετάρτη 20.00 , Σάββατο 18.00, Κυριακή 21.15