Βαθιές… εισπνοές με αιωρούμενα σωματίδια στο Αγρίνιο

– Καταγράφηκαν ήδη 13 μέρες πάνω από την ετήσια οριακή τιμή των 25 μg/m3
– 60 μικρογραμμάρια σωματιδιών ανά κυβικό μέτρο άερα την 21η Δεκεμβρίου

Η κακοκαιρία και το κρύο έχουν ως αποτέλεσμα τζάκια και σόμπες να καίνε στο… φουλ και να δημιουργείται το συνηθισμένο φαινόμενο της αιθολομίχλης. Φαίνομενο διόλου άγνωστο και στο Αγρίνιο, που όμως εδώ και ένα μήνα περίπου μετριέται από τον μεταφερόμενο σταθμό μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης «Airpointer» που τοποθέτησε πρόσφατα στο Αγρίνιο η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και πλέον αποκαλύπτονται οι διαστάσεις του προβλήματος…

Τα αποτελέσματα αυτών των μετρήσεων είναι εξόχως ανησυχητικά και αποτυπώνουν με στοιχεία το πρόβλημα, που δεν είναι άλλο από τις μεγάλες συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα και που προφανώς σχετίζονται με τα τζάκια. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο σταθμός που εγκαταστάθηκε στο Αγρίνιο μετρά τα σωματίδια με πολύ μικρή διάμετρο (PM-2,5), που θεωρούνται και τα πλέον επικίνδυνα για την υγεία, διότι το μέγεθός τους επιτρέπει την είσοδό τους στο αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας σοβαρά αναπνευστικά και όχι μόνο προβλήματα. Η ετήσια οριακή τιμή αυτών των σωματιδιών έχει οριστεί στα 25 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο (μg/m3), δεν έχει όμως θεσπιστεί ημερήσια οριακή τιμή. Αυτό σημαίνει πως όσες περισσότερες φορές το χρόνο η συγκέντρωση των σωματιδιών ξεπερνά τα 25 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, τόσο πιο άσχημα γίνονται τα πράγματα. Στον ένα μήνα περίπου λειτουργίας του συγκεκριμένου σταθμού μέτρησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο Αγρίνιο καταγράφονται ήδη 13 μέρες που οι συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων ξεπερνούν τα 25 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. Μάλιστα καταγράφονται και μέρες που οι συγκεντρώσεις σωματιδιών είναι σχεδόν διπλάσιες ή και υπερδιπλάσιες από την τιμή αυτή, όπως για παράδειγμα η 21η Δεκεμβρίου που καταγράφηκαν 60,73 μικρογραμμάρια σωματιδιών ανά κυβικό μέτρο αέρα!

Αγρίνιο πόληΑναλυτικά οι ημέρες του τελευταίου διαστήματος, όπου τα PM-2.5(σωματίδια) ξεπέρασαν τα 25 (μg/m3):
22-11-2018 – 26,26 μg/m3
28-11-2018 – 25,77 μg/m3
03-12-2018 – 38,48 μg/m3
04-12-2018 – 48,02 μg/m3
05-12-2018 – 34,12 μg/m3
07-12-2018 – 32,00 μg/m3
08-12-2018 – 44,56 μg/m3
09-12-2018 – 34,62 μg/m3
12-12-2018 – 37,69 μg/m3
20-12-2018 – 33,92 μg/m3
21-12-2018 – 60,73 μg/m3
22-12-2018 – 47,58 μg/m3
23-12-2018 – 32,49 μg/m3

Οι επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία
Τα αιωρούμενα σωματίδια δεν είναι ένας ενιαίος ρύπος, αλλά ένα μίγμα πολλών ρύπων. Μέτρο της προσροφητικής ικανότητας των σωματιδίων αποτελεί η ειδική επιφάνειά τους, η οποία αυξάνει όσο μειώνεται η διάμετρος των σωματιδίων. Αυτό συγκλίνει και με τις τελευταίες δημοσιευμένες έρευνες, σύμφωνα με τις οποίες τα πιο επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία σωματίδια είναι αυτά με την μικρότερη διάμετρο. Σημαντικό ρόλο έχουν τα σωματίδια που έχουν διάμετρο μέχρι 10 μm (PM-10) και ιδίως τα σωματίδια με πολύ μικρή διάμετρο (PM-2,5), διότι το μέγεθός τους, επιτρέπει την είσοδό τους στο αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα. Tα PΜ-2,5 αιωρούμενα σωματίδια διαμέτρου μικρότερης των 2,5 μm (<2,5μm) αναφέρονται και ως λεπτόκοκκα σωματίδια. Ως μέτρο σύγκρισης, να αναφερθεί πως μία ανθρώπινη τρίχα έχει διάμετρο περίπου 70 μm. Τα PM-2,5 προκύπτουν από πολλές, διαφορετικές πηγές, όπως από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, από διάφορες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, από εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς επίσης και από οικιακές εστίες φωτιάς, τζάκια, φούρνοι κ.ά., κι έτσι η σύστασή τους ποικίλλει.

Τα αιωρούμενα σωματίδια εναποτίθενται κυρίως στις κυψελίδες των πνευμόνων και με την πάροδο του χρόνου επιφέρουν σοβαρές βλάβες στην υγεία των ανθρώπων. Η συνεχής έκθεση στα αιωρούμενα σωματίδια συμβάλλει στη δημιουργία χρόνιων αναπνευστικών παθήσεων και μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου. Διάφορες μελέτες συνδέουν τα επίπεδα των αιωρούμενων σωματιδίων με τις αυξημένες εισαγωγές στα νοσοκομεία και ειδικότερα με τον αριθμό των επισκέψεων στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ).

Οι αναπνευστικές οδοί από όπου περνάει ο αέρας που αναπνέουμε είναι η μύτη, ο ρινοφάρυγγας, η τραχεία, οι μεγάλοι βρόγχοι και οι κυψελίδες. O τρόπος που είναι φτιαγμένες οι οδοί από όπου περνάει το οξύγονο είναι έτσι ώστε να εξασφαλίζουν ένα φραγμό ανάμεσα στον αέρα και τον οργανισμό. O φραγμός αυτός επιτυγχάνεται με τη στενή σύνδεση των κυττάρων. H ελεύθερη επιφάνεια των κυττάρων είναι διαμορφωμένη σε λεπτούς κροσσούς που η λειτουργία τους είναι να σπρώχνουν προς τα έξω με τη βοήθεια του βήχα και του φταρνίσματος ό,τι ανεπιθύμητο διεισδύει στους δρόμους απ’ όπου περνάει το οξυγόνο. Τα αιωρούμενα σωματίδια καταστρέφουν τον φυσικό φραγμό των αναπνευστικών οδών, καταφέρνουν και μπαίνουν ανάμεσα στα κύτταρα ή αδρανοποιούν τους κροσσούς οπότε φθάνουν μέσα στο τελικό σημείο του πνεύμονα, την κυψελίδα, όπου ανταλλάσσεται το οξυγόνο με το διοξείδιο του άνθρακα ή διασχίζουν τους κατεστραμμένους φραγμούς των κυττάρων και έτσι περνούν μέσα στην κυκλοφορία του αίματος. Όταν τα αιωρούμενα σωματίδια φθάσουν στην κυψελίδα του πνεύμονα συναντούν ένα ελεύθερο κύτταρο: το κύτταρο αυτό, που λέγεται μακροφάγο, προσπαθεί να εξαφανίσει τα σωματίδια τα οποία θεωρεί επικίνδυνα για τον οργανισμό. Παρ’ όλες τις προσπάθειές του, όμως, ξεκινάει μια καινούργια διαδικασία χωρίς επιστροφή, με την οποία απελευθερώνονται ουσίες που προδιαθέτουν σε φλεγμονή και καταστροφή του πνεύμονα. Κι αν τελικά καταφέρουν και διασχίσουν τους φραγμούς των κυττάρων και εισέλθουν στο αίμα, τότε φθάνουν μέχρι την καρδιά προκαλώντας κυτταρικές καταστροφές στο μυοκάρδιο και στο νευρικό σύστημα.