Διατηρητέο μνημείο ο Καπνικός Σταθμός Έρευνας Αγρινίου

Με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού
«Ανοίγει» ο δρόμος για την παραχώρηση στο δήμο Αγρινίου και τη δημιουργία Μουσείου Καπνού

Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 28/2, η απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού μετά από σχετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, που χαρακτηρίζει διατηρητέα μνημεία τα κτίρια του Καπνικού Σταθμού Έρευνας Αγρινίου, που ανήκουν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Η απόφαση αυτή έρχεται μετά από την κινητοποίηση της Ιστορικής Αρχαιολογικής Εταιρείας Δυτικής Ελλάδας, η οποία κατέθεσε το σχετικό αίτημα στο Υπουργείο Πολιτισμού μαζί με τη γνωμοδότηση του ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας.

Έτσι μετά το χαρακτηρισμό του συγκροτήματος του Καπνικού Σταθμού ως διατηρητέου μνημείου «ανοίγει» τρόπον τινά ο δρόμος προκειμένου αυτό να παραχωρηθεί στο δήμο Αγρινίου. Η δημοτική αρχή Αγρινίου σε εκδήλωση που είχε πραγματοποιηθεί πέρυσι από την Ιστορική Αρχαιολογική Εταιρεία Δυτικής Ελλάδας είχε εκφράσει το ενδιαφέρον να ζητήσει από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης την παραχώρηση του χώρου, προκειμένου να δημιουργηθεί εκεί το Μουσείο Καπνού του Αγρινίου.Πέρα όμως από το μεγάλο στόχο της δημιουργίας Μουσείου Καπνού αξίζει να σημειωθεί ότι πολλές δυνατότητες αξιοποίησης δίνει και ο περιβάλλον χώρος του Καπνικού Σταθμού που ανέρχεται σε 14 περίπου στρέμματα εκατέρωθεν της Εθνικής Οδού στο ύψος της αερογέφυρας.

Καπνικός Σταθμός Έρευνας
φωτό : Σπυριδούλα Πυρπύλη

Ο δήμος Αγρινίου, όπως πληροφορείται το ΑγρίνιοCulture.gr έχει έρθει ήδη σε επαφή με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης προκειμένου να προχωρήσει η παραχώρηση, που θα πιθανότατα θα γίνει με τη μορφή της μακροχρόνιας χρήσης και όχι κατά κυριότητας. Το σχέδιο της αξιοποίησης βέβαια είναι ακόμη υπό διαμόρφωση καθώς περά από το Μουσείο Καπνού υπάρχουν δυνατότητες να γίνει στο περιβάλλοντα χώρο διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων, αθλητικές εγκαταστάσεις κ.α. Ενώ μια από τις προτάσεις που κατά καιρούς έχουν πέσει στο τραπέζι και είναι ενδιαφέρουσα, είναι αυτή της Ένωσης Αγρινίου, που επισημαίνει ότι ο πρώην Καπνικός Σταθμός μπορεί να μετεξελιχθεί σε ένα πρότυπο Πολυδύναμο Κέντρο Εφαρμοσμένης Αγροτικής Έρευνας, με έμφαση σε προϊόντα όπως η ελιά και τα εσπεριδοειδή, συνεχίζοντας ταυτόχρονα το ερευνητικό έργο στα αρωματικά, ενεργειακά, βιομηχανικά και κτηνοτροφικά φυτά, όπως και σε μια σειρά από νέες καλλιέργειες, παρέχοντας πάντα ουσιαστικές κατευθύνσεις στους παραγωγούς της περιοχής. Σε συνεργασία με τα Πανεπιστημιακά Τμήματα που εδρεύουν στο Αγρίνιο και τη νεοϊδρυθείσα Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών, σύμφωνα με την Ένωση Αγρινίου, ένα τέτοιο Ερευνητικό Κέντρο θα μπορούσε να εξελιχθεί σε πρωτοπόρο, σε πανελλαδικό επίπεδο.

Είναι προφανές πως το συγκρότημα του πρώην Καπνικού Σταθμού Έρευνας Αγρινίου παρουσιάζει αρχιτεκτονικό -οι σωζόμενοι φούρνοι είναι μάλλον μοναδικά δείγματα αυτού του τύπου βιομηχανικών κτιρίων στην Ελλάδα- αλλά και ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορίας του Αγρινίου, αλλά και βασικό τεκμήριο της ιστορίας της καπνοκαλλιέργειας, αλλά και της ιστορίας της εθνικής οικονομίας. Θα πρέπει όμως να παρατηρήσει κανείς πως η κήρυξη των εγκαταστάσεων του πρώην Καπνικού Σταθμού ως διατηρητέο μνημείο ενδέχεται να καταστήσει την επανάχρησή του αρκετά δαπανηρή και χρονοβόρα. Εξάλλου η εμπειρία από άλλα διατηρητέα κτίρια της πόλης είναι μάλλον αρνητική, αφού αφέθηκαν στην τύχη τους είτε λόγω αδιαφορίας, είτε λόγω έλλειψης πόρων, είτε λόγω αναποτελεσματικής διεκδίκησης της αξιοποίησής τους. Ευχή όλων φυσικά είναι η περίπτωση του Καπνικού Σταθμού στο Αγρίνιο να αποτελέσει εξαίρεση.

Ο Καπνικός Σταθμός Έρευνας Αγρινίου

Βρίσκεται στη συμβολή της οδού Ηρακλείτου με την εθνική οδό Αγρινίου-Αντιρρίου, νοτιοδυτικά της πόλης και εκτός των ορίων του Σχεδίου του 1929.Ο Καπνικός Σταθμός Έρευνας Αγρινίου, αποτέλεσε περιφερειακό ερευνητικό τμήμα του Καπνολογικού Ινστιτούτου της Ελλάδας, με έδρα τη Δράμα. Το συγκρότημα κτίστηκε το 1937 και αποδίδεται στον αρχιτέκτονα Λέανδρο Ζωίδη ο οποίος σχεδίασε και το κτιριακό συγκρότημα του Καπνολογικού Ινστιτούτου στη Δράμα. Αποτελείται από 8 ξηραντήρια καπνών Αμερικάνικου τύπου (Virginia, Berley), κτήριο αποθήκευσης και επεξεργασίας, υπόστεγο (Κυρίως για αρμάθιασμα καπνού), κτήριο γραφείων και κατοικία φύλακα. Τα κτήρια είναι κεραμοσκεπή με ξύλινες στέγες και φέροντα οργανισμό από επιχρισμένη αργολιθοδομή. Εκτός από τα ξηραντήρια, τα υπόλοιπα κτίρια έχουν υποστεί ατυχείς προσθήκες και επεμβάσεις, που αλλοίωσαν αρκετά τον αρχικό τους χαρακτήρα. Η μορφολογία των κτηρίων είναι επηρεασμένη από τις αρχές του μοντέρνου κινήματος του ρασιοναλισμού* και της μεσοπολεμικής αναγέννησης. Ο Καπνικός Σταθμός λειτουργούσε σε πρότυπες για την εποχή εγκαταστάσεις δίνοντας κατευθύνσεις στην αγροτική οικονομία, υλοποιώντας μελέτες και εφαρμόζοντας ερευνητικά προγράμματα για νέες καλλιέργειες, νέες μεθόδους κ.τ.λ., έχοντας ουσιαστική συμβολή στην αγροτική ανάπτυξη και την οικονομία. Το συγκρότημα σήμερα δεν λειτουργεί και ανήκει στην ιδιοκτησία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.