Σε νέα αβεβαιότητα από τους δασμούς 30% του Τραμπ ο κλάδος της επιτραπέζιας ελιάς
Ισχυρό χτύπημα για την ελληνική εξαγωγική δραστηριότητα στην αγορά των Ηνωμένων Πολιτειών συνιστά η απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να επιβάλει οριζόντιους δασμούς ύψους 30% σε όλα τα ευρωπαϊκά προϊόντα από την 1η Αυγούστου. Υ
πενθυμίζεται ότι η αξία των ελληνικών εξαγωγών στις Ηνωμένες Πολιτείες – που στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων έχει εξελιχθεί σε μία από τις καλύτερες αγορές των ελληνικών προϊόντων – ανήλθε στα 2,411 δισ. ευρώ. Εκ των οποίων τα 744 εκατ. ευρώ αφορούν σε εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων – ελιές, ελαιόλαδο, κρασί, γαλακτοκομικών προϊόντα, κομπόστα ροδάκινου, μεταξύ των άλλων. Παράλληλα οι ανταγωνίστριες χώρες των ελληνικών προϊόντων εφόσον οι ίδιες δεν επιβαρυνθούν με αντίστοιχου ύψους δασμούς και περιοριστούν στο 10%, είναι προφανές ότι θα αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και θα κερδίσουν μερίδια αγοράς έναντι των ελληνικών προϊόντων.
Ωστόσο ένα μεγάλο μέρος αυτών των εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων αφορά προϊόντα που παράγονται στην Αιτωλοακαρνανία από επιχειρήσεις της περιοχής. Βρώσιμες ελιές, ιχθυρά ιχθυοκαλλιεργειών (λαβράκι, τσιπούρα κτλ), φέτα και ελαιολάδο είναι τα προϊόντα που παράγονται στην περιοχή και εξάγονται στις ΗΠΑ . Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ελληνικές εξαγωγές ελιών στις ΗΠΑ πέρυσι έφτασαν τα 212 εκατ. ευρώ. Επομένως, το πλήγμα που δυνητικά μπορεί να υποστεί η Αιτωλοακαρνανία μπορεί να φτάσει σε αρκετές δεκάδες, εκατομμύρια ευρώ (μόνο από την ελιά Καλαμών).
Έτσι σε πρώτη φάση αναμένεται οι εξαγωγές ελληνικών προϊόντων προς τις ΗΠΑ, αναμένεται να μειωθούν σημαντικά, με μεγαλύτερο θύμα τις ελιές Καλαμών, που ως γνωστόν η εγχώρια παραγωγή σχεδόν κατά το ήμισυ προέρχεται από την Αιτωλοακαρνανία.Αρκετά μικρότερες σε ποσότητες είναι οι εξαγωγές τυριών και ελαιολάδου προς τις ΗΠΑ, ωστόσο και σε αυτή την περίπτωση επιχειρήσεις της περιοχής είχαν αρχίσει τα προηγούμενα χρόνια να στέλνουν προϊόντα στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού.
Όσον αφορά τα ιχθυρά, μπορεί ήδη από τα προηγούμενα χρόνια οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ να είχαν μειωθεί, ωστόσο μέχρι σήμερα εκτιμάται ότι περίπου 5.000 τόνοι προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας εξάγονται στις ΗΠΑ, με περίπου το ένα τρίτο αυτής της ποσότητας, αρκετές εκατοντάδες τόνοι δηλαδή, παράγονται σε ιχθυοκαλλιέργειες της Αιτωλοακαρνανίας!
Η εκτίμηση των εξαγωγέων είναι πως το 30% των δασμών αναπόφευκτα θα «περάσει», θα επιβαρύνει τους αμερικάνους καταναλωτές. Άρα θα έχει σοβαρή επίπτωση στην κατανάλωση, με αποτέλεσμα να αναμένεται τροποποίηση – μείωση των παραγγελιών από τους αμερικανούς εισαγωγείς ή ακόμη και ακυρώσεις παραγγελιών.
Μικρό «παράθυρο» μέχρι την 1η Αυγούστου
Θεωρητικά οι διαπραγματεύσεις ΗΠΑ και Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζονται και υπάρχει «παράθυρο» να αλλάξει κάτι, με τις εξαγωγικές επιχειρήσεις να ελπίζουν πως θα επέλθει με συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών με τις λιγότερες δυνατές επιπτώσεις. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν φαίνεται στον ορίζοντα, καθώς η Ε.Ε. φαίνεται να «ζυγίζει» την απάντησή της στον Τραμπ επιβάλλοντας ως «αντίποινα» δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα. Σε κάθε περίπτωση με δασμούς 30% είναι βέβαιο πως θα υπάρξουν απώλειες από τη διατάραξη των εξαγωγικών γραμμών, που δεν θα αναπληρωθούν εύκολα. Ιδίως σε ό,τι αφορά την ελληνική επιτραπέζια ελιά, καθώς η αγορά των ΗΠΑ με 215 εκατ. € ετησίως, αποτελεί το μεγάλο success και το βασικό εξαγώγιμο προϊόν στις ΗΠΑ.
Εκτιμήσεις για μειωμένη φέτος παραγωγή επιτραπέζιας ελιάς
«Η αβεβαιότητα και η έντονη ανησυχία που έχει προκαλέσει στον κλάδο η επιβολή δασμών των ΗΠΑ και ιδιαίτερα η συνεχής φημολογία γύρω από αυτό το θέμα» απασχόλησε και την Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση των μελών της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ) την προηγούμενη εβδομάδα.
Ωστόσο η αβεβαιότητα των δασμών έρχεται να κουμπώσει με τις πρώτες δυσάρεστες εκτιμήσεις για τη φετινή ελαιοκομική περίοδο. Η ελαιοκομική περίοδος 2025/26, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΔΟΕΠΕΛ θα είναι ποσοτικά υποδεέστερη της προηγούμενης.
Η περσινή χρονιά κρίνεται κανονική από άποψη μεγέθους παραγωγής, με την ποσότητα του ελαιόκαρπου επιτραπέζιων ποικιλιών που οδηγήθηκε στην επιτραπέζια χρήση να πλησιάζει τους 380 χιλιάδες τόνους. Ωστόσο, η παρατεταμένη ανομβρία και οι καύσωνες του καλοκαιριού 2024 επηρέασαν το μέγεθος του καρπού, όχι όμως και την ποιότητα του η οποία ήταν εξαιρετική.
Προβληματισμός για το Ελαιοκομικό Μητρώο και το ηλεκτρονικό Δελτίο Αποστολής
Αβεβαιότητα λοιπόν για τους δασμούς και για τη φετινή παραγωγή και προβληματισμός στους παραγωγούς για το Ελαιοκομικό Μητρώο.Η σύγχυση που έχει δημιουργηθεί σχετικά με την υποχρέωση Δηλώσεων Συγκομιδής, σύμφωνα με την ΔΟΕΠΕΛ, αναφέρονται σε ένα ανύπαρκτο Ελαιοκομικό Μητρώο. Η Οργάνωση έχει προβεί σε συναντήσεις με την ηγεσία του Υπουργείου, επισημαίνοντας την αναγκαιότητα έκδοσης εγκυκλίου η οποία θα δίνει απαντήσεις σε επιμέρους σχετικά ερωτήματα και θα συμπεριλαμβάνει απαντήσεις σχετικές και με τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει ο ελαιόκαρπος επιτραπέζιων ποικιλιών που οδηγείται στην επιτραπέζια χρήση.
Παράλληλα προβληματισμός υπάρχει και για την έκδοση του ηλεκτρονικού Δελτίου Αποστολής, η οποία είναι υποχρεωτική για τον κλάδο της επιτραπέζιας ελιάς (ελαιοπαραγωγοί, μεταποίηση, εμπόριο)από τις 2/6/2025 και από την 1/12/2025, αν δεν υπάρξει κάποια αλλαγή το μέτρο θα επεκταθεί στο σύνολο των επιχειρήσεων με τις συναλλαγές να παρακολουθούνται ψηφιακά. Η έναρξη της υποχρεωτικής εφαρμογής του ηλεκτρονικού Δελτίου Αποστολής, σύμφωνα με τη ΔΟΕΠΕΛ, αναμένεται να αναδείξει, κατά την αρχική φάση εφαρμογής του, ενδεχόμενες δυσλειτουργίες και προβλήματα στη χρήση του. Εκτιμάται ωστόσο ότι αυτές οι αδυναμίες θα επιλύονται στην πράξη, με τη σταδιακή εξοικείωση των χρηστών και τη συνεχή βελτίωση του συστήματος. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται προσοχή, διότι η μη συμμόρφωση με την υποχρέωση συνεπάγεται πρόστιμο 500 ευρώ για τις επιχειρήσεις με απλογραφικά βιβλία και 1.000 ευρώ για όσες τηρούν διπλογραφικά.