Βλοχός : Tο φρούριο των Θεστιέων

Στον πρώην Δήμο Θεστιέων, (ανήκει σήμερα στον Δήμο Αγρινίου) και βορειοανατολικά της κωμόπολης Καινούριου, βρίσκεται το κάστρο του Βλοχού, σε υψόμετρο 688 μέτρα. Εκεί, στην κορυφή του ομώνυμου λόφου, στη δυτική πλαγιά του Παναιτωλικού όρους, ήταν στην αρχαιότητα η αρχαία Θεστία, γεγονός που αποδεικνύεται
από τα ελληνιστικά τείχη που σώζονται. Η πόλη έφερε το όνομα του μυθικού βασιλιά Θέστιου. Τείχη υπήρχαν νότια και δυτικά της ακρόπολης, όπου και διατηρούνται σε όλο το μήκος αρκετοί δόμοι, χωρίς πύργους. Ο
πυλώνας που σώζεται είναι όμοιος με τον μυκηναϊκό της Τίρυνθας. Ο Βλοχός, οχυρό κάστρο στα βυζαντινά
χρόνια, δόθηκε ως προίκα το 1294 στο Φίλιππο του Τάραντα. Από τους Τούρκους καταλείφθηκε το 1450, για να ερημωθεί στη συνέχεια και σήμερα σώζονται υπολείμματα της οχύρωσής του.

Στο Βλοχό διενήργησε ανασκαφές στις αρχές του περασμένου αιώνα ο καθη- γητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Σωτηριάδης. Κάτω από την ακρόπολη των Θεστιέων, πάνω σε ένα πλάτωμα βρίσκεται η μονή Βλοχού αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου με παλιότερα και νεότερα κτίσματα, μεταξύ των οποίων και ο Ναός
της Κοίμησης της Θεοτόκου, ναός απλός μονόχωρος του 18ου αιώνα, βασιλικού ρυθμού, με περίτεχνη ξυλόγλυπτη οροφή και τέμπλο. Η ίδρυση του Μοναστηριού ανάγεται στα τέλη του 12ου και αρχές του 13ου αιώνα.
Επανιδρύθηκε όμως στα μέσα του 16ου αιώνα, όπως μας φανερώνει το σιγίλιο του 1563 του Οικουμενικού Πατριάρχου Ιωάσαφ του Β΄ (1555-1565) όπου χαρα- κτηρίζεται Σταυροπηγιακή Μονή, δηλαδή Μονή που υπάγεται κατευθείαν στο Πατριαρχείο. Το 1834 έκλεισε το Μοναστήρι με διάταγμα του Όθωνα. Από την Μονή, σήμερα έχουν διασωθεί ένα Ευαγγέλιο, μια λειψανοθήκη, ένα δισκοπότηρο και η σφραγίδα του Μοναστηριού και φυλάγονται στο Σκευοφυλάκιό της.

Σε διεθνές αρχαιολογικό συνέδριο με πρωτοβουλία της Αρχαιολογικής Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Θεστιέων, πραγματοποιήθηκε επιστημονική ανακοίνωση με θέμα:«Βουνό Βλοχός. Η άλλη άποψη: πρόκειται για φυσικό γεωλογικό έξαρμα, ή για ένα τεχνητό μεγαλιθικό κτίσμα ασύλληπτα μεγάλων διαστάσεων, δημιούργημα ανθρωπίνων χεριών;». Αν και κατά το παρελθόν έχουν ακουστεί από παλιότερους της περιοχής παρόμοιες απόψεις και εικασίες, με μερικές απ’ αυτές χωρίς όμως να τεκμηριώνονται από σχετικές επιστημονικές έρευνες, να μιλούν ευθέως για το Βλοχό ως προκατακλυσμιαίο ανθρώπινο κτίσμα που ανάλογο του δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα πουθενά!