Της Αντιγόνης Κατσαδήμα
Winter Sleep, Ensueño de invierno, Χειμερία Νάρκη. Είναι η νέα ταινία του Τούρκου σκηνοθέτη Νουρί Μπιλγκέ Τσεϋλάν, που κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα Καλύτερης Ταινίας και το Βραβείο της FIPRESCI στο περυσινό Φεστιβάλ Καννών. Αποτελεί την επίσημη πρόταση της Τουρκίας για το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας και προβάλλεται από τις 5 Φεβρουαρίου 2015 στους κινηματογράφους Άστυ, Πτι Παλαί και Ολύμπιον (Θεσσαλονίκη), σε διανομή ΑΜΑ Films.
Γιατί να δει κάποιος τη “Χειμερία Νάρκη”; Μετά το τέλος της ταινίας, θα έχει άλλη άποψη για τους Τούρκους σήμερα. Ακριβέστερα, σε ένα συμβολικό επίπεδο, καρπώνεται το όνομα “Τούρκος”, βαρύτατων συνιστώσων, στερεοτύπων και σημασιών. Αντίθετα με το τρίπτυχο Σουλεϊμάν, χαρέμια και συνωμοσίες, ο Τσεϋλάν δημιουργεί ένα τρίωρο και κάτι δράμα, όπου το χιόνι λειτουργεί σημασιολογικά, ως χρόνος αποδόμησης και επανασυγκρότησης. Μέσα στο χιονισμένο τοπίο, ερχόμαστε, σταδιακά, σε επαφή με τους χαρακτήρες της ταινίας. Κεντρικός όλων, είναι ο Αϊντίν, ένας συνταξιούχος ηθοποιός και ιδιοκτήτης ξενοδοχείου σε ένα χωριό της Καππαδοκίας της κεντρικής Ανατολίας. Χωρίς βιοποριστικό πρόβλημα, δεν αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες όσων δεν το έχουν λύσει, ενώ παραμένει στο εφησυχαστήριό του, στο γραφείο με τα βιβλία και τις εφημερίδες. Εκεί, σύμβουλός του είναι η αδελφή του, η οποία δεν έχει κοινωνική ζωή και ανασυγκροτείται μετά το πρόσφατο διαζύγιό της. Η κατά πολύ νεότερη γυναίκα του δείχνει να μην επικοινωνεί, όπως θα ήθελε, με τον Αϊντίν, και καταφεύγει σε φιλανθρωπίες προκειμένου να αντλήσει δύναμη από τη ζωή. Ως εκ τούτου, η επιλογή του Τσεϋλάν είναι να επικεντρωθεί στον κινηματογράφο του λόγου, παράγοντας ένα εσωτερικό δράμα έντασης, μέσω των συγκρούσεων των χαρακτήρων και των επιλογών τους. Το ενδιαφέρον έγκειται στο γεγονός πως καθένας έχει δίκιο, από την πλευρά του. Για αυτό και η κινηματογραφική ματιά στον άνθρωπο δίνει πνοή στο θέμα της ταινίας, εγγυάται τη διάρκειά της στο χρόνο ως αυτή που μας στιγμάτισε, μας καθήλωσε, μας έλιωσε. Η εικόνα του νεκρού λαγού, λίγο πριν από το τέλος, αφορά σε ένα συμβολικό πλαίσιο. Είναι η αγάπη που ματώνει και εκλύει δυσοσμία αλλά υπάρχει, ως πένθος αγάπης και αγάπη ξανά, ενώ ολόγυρα υπάρχει το άοσμο χιόνι, η λύτρωση από τα λόγια που έχουν περάσει.
Ας σημειωθεί πως η ταινία πραγματοποίησε την πανελλήνια πρεμιέρα της στο πλαίσιο του 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, στο τμήμα Ματιές στα Βαλκάνια και επιτέλους είναι εδώ για το κοινό της. Προσωπικά, αφότου την είδα στην Πάλμα δε Μαγιόρκα, έκανα μια απόσταση δυόμιση ωρών περπατώντας, με μουσική και σκέψεις ποστ-μούβι μόνη μου. Αυτό θα πει τέχνη. Επιστροφή στη γη, στον άνθρωπο, στον τόπο.
