Ομιλία του καθηγητή Τριαντάφυλλου Κωτόπουλου για την Έξοδο του Μεσολογγίου

Οι Εορτές της Εξόδου των Ελεύθερων Πολιορκημένων για την 189η επέτειο συνεχίζονται.Τρίτη 31 Μαρτίου 2015, ώρα 7.30 πραγματοποιήθηκε στο Τρικούπειο Πολιτιστικό Κέντρο ΟΜΊΛΙΑ από τον επίκουρο καθηγητή Δημιουργικής Γραφής και Ελληνικής Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας κ. Τριαντάφυλλο Κωτόπουλο με θέμα: «Έξοδος του Μεσολογγίου: η ποιητική αναπαράσταση του μεγίστου ως ελάχιστος φόρος τιμής» . Ακολούθησε συναυλία από την χορωδία του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου με τίτλο “Με λογισμό και μ” όνειρο …” όπου ακούστηκε ο Θούριος του Ρήγα και μελοποιημένη ποίηση του Εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού.

Aπόσπασμα από την ομιλία του καθηγητή κ. Τριαντάφυλλου Κωτόπουλου Έξοδος του Μεσολογγίου:
H ποιητική αναπαράσταση του μέγιστου ως ελάχιστος φόρος τιμής

Aυτό είναι το Μεσολόγγι! Η μη παραδοχή της ήττας. Ο τρόπος να συντηρηθούν τόσες φωλιές νερού μέσα στις φλόγες, η απόφαση να μείνουμε όρθιοι ως το τέλος, η προσφορά μιας διαφορετικής φωτεινότητας που οδηγεί στο ξημέρωμα.
Ο χρόνος δεν είναι ικανός να αδυνατίσει τη μνήμη, να μας κάνει να λησμονήσουμε τα ανυπέρβλητα κατορθώματα των ανδρείων υπερασπιστών αυτού του ιερού χώρου. Ιστοριογράφοι και απλοί άνθρωποι, ποιητές και πεζογράφοι, εικαστικοί καλλιτέχνες ύμνησαν και χιλιοτραγούδησαν τον απαράμιλλο ηρωισμό και την υπέρτατη θυσία, τη μη ήττα. Το νόημα δηλαδή της Εξόδου. Λέξη που έχει εγγραφεί στο εθνικό συλλογικό μας ασυνείδητο, λέξη που χάρη στην ιστορική της διάσταση έχει αναχθεί σε φιλοσοφικό και αισθητικό σύμβολο, λέξη που έχει ταυτιστεί με τη στεριά που συμπληρώνει τη λιμνοθάλασσα του Σολωμού, του Παλαμά, του Μαλακάση και τόσων άλλων παλαιότερων αλλά και σύγχρονων λογοτεχνών. […]
Το έπος της άμυνας και της Εξόδου της ηρωικής φρουράς του Μεσολογγίου αυτή τη νύχτα, τα δεινοπαθήματα και ο αφανισμός των αμάχων, μόνοιασαν τους Έλληνες, αφύπνισαν τις συνειδήσεις των πνευματικών ανθρώπων του πολιτισμένου κόσμου και αναζωπύρωσαν τον λανθάνοντα φιλελληνισμό. Κι έτσι φτάσαμε από το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης στις 24 Απριλίου του 1826, στη Συνθήκη του Λονδίνου τον Ιούλιο του 1827, στη ναυμαχία του Ναβαρίνου τον Οκτώβριο του 1827 και τελικά στην απελευθέρωση της πατρίδας μας. Από την τέφρα του Μεσολογγίου, η Ελλάδα αναγεννήθηκε σαν τον Φοίνικα. […]
Όμως εκείνος ο δημιουργός, ο ποιητής που κατόρθωσε μέσα από το ειδικό, το ιστορικό Μεσολόγγι, να αναγάγει τον συγκεκριμένο χώρο σε γενικό, πανανθρώπινο σύμβολο ελευθερίας, είναι αναμφίβολα ο Διονύσιος Σολωμός. Και μοιάζει να το υπομνηματίζει στα κείμενα όλων των επόμενων συγγραφέων ως «ένδοξο και ηρωικό» και να το ταξιδεύει μαζί με τα παράγωγα μοτίβα του στην ελληνική και παγκόσμια λογοτεχνία, εξασφαλίζοντας πλέον τη διαχρονικότητά του.
Μια διαχρονικότητα που δεν διασφαλίζεται φολκλορικά, αλλά μέσα από την προβολή της επιτακτικής ανάγκης για εθνική ομοψυχία και αρραγή ενότητα. Ο Σολωμός αφιέρωσε στο Μεσολόγγι από τον «Ύμνο εις την Ελευθερία», τον εθνικό μας ύμνο, τις στροφές από την 88ή ως την 102η. Αλλά κατά την ταπεινή μου γνώμη δύσκολα θα ξαναγραφτεί έργο ποιητικό για το Μεσολόγγι σαν τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους». Δύσκολα ένας ποιητής θα ξεκινήσει από το δεδομένο ιστορικό γεγονός και θα καταφέρει να αποτυπώσει μέσα από αυτό τον αγώνα του ανθρώπου για ηθική και εσωτερική, άρα αληθινή και λυτρωτική, ελευθερία. Κι ας μην ακουστεί περίεργο ότι καλώς, και πάλι κατά τη γνώμη μου, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ το συγκεκριμένο έργο και μας παραδόθηκε σε χειρόγραφα «αποσπάσματα», συγκροτημένα σε τρία διαφορετικής ποιητικής αντίληψης «Σχεδιάσματα», τόσα όσες και οι διαφορετικού τύπου επιθέσεις που απόκρουσαν οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι. Διατηρήθηκε έτσι και θα διατηρηθεί στο διάβα του χρόνου ως ένα ανοιχτό, εγγράψιμο ποίημα που η μεγαλοσύνη του έγκειται ακριβώς στην αγωνία του δημιουργού του να γράφεται και να διαβάζεται ξανά και ξανά, όπως ακριβώς και η αέναη προσπάθεια του ανθρώπου να τελειοποιείται διαρκώς, γεγονός που περνά μέσα από τη διατήρηση της ατομικής και της συλλογικής του ελευθερίας. Αυτή δηλαδή τη μη ήττα των αγωνιστών του Μεσολογγίου. Αυτή που του εμπνέει τον έναν από τους δύο καλύτερους στίχους που έχω διαβάσει στη ζωή μου το «Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη» από το Β’ Σχεδίασμα, ο άλλος είναι «Νύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια!» από το Γ’ Σχεδίασμα.[…]