Ένα αναξιοποίητο εργαλείο και μια ευκαιρία για τη Δυτική Ελλάδα

Του Δημήτρη Παπαδάκη

Ένα από τα πάμπολλα παράδοξα τούτης της χώρας είναι ότι δεν έχει πάρει… χαμπάρι πως υπάρχει μια τράπεζα στενά συνδεδεμένη με το Συμβούλιο της Ευρώπης με καθαρά κοινωνική αποστολή, που την κάνει να ξεχωρίζει μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Πρόκειται για την Αναπτυξιακή Τράπεζα του Συμβουλίου της Ευρώπης (CEB), που αποτελεί σημαντικό μέσο πολιτικής αλληλεγγύης στην Ευρώπη. Μέλος της τράπεζας αυτής, ως μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι και η Ελλάδα, που παρά το γεγονός ότι εδώ και χρόνια «διψά» για κεφάλαια, δεν έχει κάνει καμία κίνηση για να αξιοποιήσει το συγκεκριμένο χρηματοδοτικό εργαλείο.

Η CEB παρά το μικρό της μέγεθος και τον κοινωνικό χαρακτήρα της διατηρεί από χρόνια την εμπιστοσύνη των γνωστών οίκων αξιολόγησης με υψηλούς βαθμούς αξιολόγησης. Η Τράπεζα συγχρηματοδοτεί κοινωνικά έργα με τις χώρες-μέλη, θέτοντας στη διάθεσή τους ιδίους πόρους, καθώς και τα κεφάλαια που συγκεντρώνει από τις χρηματοπιστωτικές αγορές με επιτόκια που αντικατοπτρίζουν τη θετική αξιολόγηση. Τα τελευταία χρόνια χώρες, μεταξύ των οποίων και χώρες που πέρασαν κρίση όπως η Ελλάδα, εξασφάλισαν σημαντικές χρηματοδοτήσεις. Η Ισπανία, για παράδειγμα, εξασφάλισε 2 δις. ευρώ, η Πορτογαλία 320 εκατ. ευρώ, η Πολωνία 2,3 δις. ευρώ, η Γαλλία 1,25 δις. ευρώ και η Τουρκία 700 εκατ. ευρώ. Η Ελλάδα βέβαια αγρόν ηγόρασε…

Είναι προφανές ότι αν θέλουμε να μιλάμε για ανάπτυξη στην Ελλάδα για ανάπτυξη θα πρέπει να διεκδικήσουμε κάθε δυνατό χρηματοδοτικό εργαλείο. Γιατί, ανάπτυξη χωρίς κεφάλαια δεν γίνεται και η Ελλάδα αυτή τη στιγμή μετά από χρόνια συνεχούς αποεπένδυσης και από τη φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό έχει τεράστια ανάγκη για κεφάλαια και επενδύσεις. Είναι επίσης προφανώς ότι από το μικρό μέγεθος της CEB δεν μπορούν να αντληθούν τόσα κεφάλαια που σηματοδοτήσουν ένα δεύτερο ΕΣΠΑ. Μπορούμε όμως να ακολουθήσουμε το παράδειγμα των υπολοίπων. Τα περισσότερα κεφάλαια της CEB έχουν διατεθεί απ’ ευθείας σε ευρωπαϊκές περιφέρειες προκειμένου να χρηματοδοτήσουν ανάγκες τους σε διαφορών ειδών έργα υποδομής που δεν μπορούν να καλύψουν από το ΕΣΠΑ ή τους εθνικούς τους πόρους.

Αυτή είναι και η πρόταση -χωρίς φυσικά να διεκδικούμε πως ανακαλύψαμε τον τροχό- του σημερινού σημειώματος προς την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και το νέο Περιφερειάρχη Νεκτάριο Φαρμάκη. Η Δυτική Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι ουραγός σε πανελλαδικό επίπεδο σε όλους τους αναπτυξιακούς και κοινωνικούς δείκτες. Και μια από τις φτωχότερες περιφέρειες στην Ευρώπη. Αυτή η καθοδική πορεία μπορεί να αλλάξει μόνο με ένα τρόπο, όταν καταφέρουμε να αντλήσουμε κεφάλαια πέραν του ΕΣΠΑ, που ούτως ή άλλως δεν φημιζόμαστε στην ικανότητα να το απορροφήσουμε έγκαιρα, και των λιγοστών εθνικών πόρων. Εδώ λοιπόν υπάρχει η ευκαιρία η Δυτική Ελλάδα να «ανοίξει το δρόμο» στην Ελλάδα.

Τα παραδείγματα ουκ ολίγα. Το 2015, οι περιφέρειες της Trnava και της Žilina της Σλοβακίας πήραν δάνεια 49,5 εκατ. ευρώ και 15 εκατ. ευρώ αντίστοιχα για να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις στον εκσυγχρονισμό υποδομών, την προστασία του περιβάλλοντος, την υγειονομική περίθαλψη και την αποκατάσταση της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα περισσότερα κεφάλαια θα διατεθούν σε υποδομές μεταφορών, όπως η επισκευή και η συντήρηση των τοπικών δρόμων, γεφυρών κτλ που έχουν παραμεληθεί εδώ και πολύ καιρό. Μας θυμίζει κάτι αυτό στην δική μας περιοχή; Άλλο παράδειγμα: Μόλις πέρυσι η Περιφέρεια Υποκαρπάθιας στην Πολωνία πήρε δάνειο 43 εκατ. ευρώ από την CEB, προκειμένου να χρηματοδοτήσει δημόσια έργα με στόχο τον εκσυγχρονισμό του περιφερειακού οδικού δικτύου και της σιδηροδρομικής υποδομής. Επίσης μέρος των χρημάτων θα διατεθεί για επενδύσεις στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς (μουσείο του Łancut), αλλά και τη δημιουργία περιφερειακού κέντρου ογκολογίας στην πόλη Tarnobrzeg.