Τη Δευτέρα στο δημοτικό συμβούλιο η αποδοχή της δωρεάς
Δύο δεκαετίες και πλέον μετά το θάνατο του τελευταίου των μεγάλων Παπαστράτων, του Τάσου Παπαστράτου, η ιστορική οικογένεια του Αγρινίου, που άφησε ανεξίτηλη την σφραγίδα της στην ιστορία της πόλης κατά το 20ο αιώνα, συνεχίζει να ευεργετεί το Αγρίνιο. Με τη διάλυση του Ιδρύματος Παπαστράτος, που ανακοινώθηκε χθες, τα διατηρητέα κτίρια του συγκροτήματος των Καπναποθηκών συνολικής έκτασης 6.000 τ.μ. παραχωρούνται στο δήμο Αγρινίου.
Tην απόφαση του Ιδρύματος Παπαστράτου να διαλυθεί και η κινητή και ακίνητη περιουσία του να περάσει στο δήμο Αγρινίου γνωστοποίησε επίσημα ο πρόεδρος του Ιδρύματος Παύλος Μοσχολιός και τα μέλη του ΔΣ του Ιδρύματος σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν σήμερα στην αίθουσα του Επιμελητηρίου Αιτωλοακαρνανίας. Στη συνέντευξη Τύπου παρέστησαν και τα μέλη του Δ.Σ. Γιώργος Γρίνος και Κώστας Μπόκας. Είχε προηγηθεί χθες η συνάντηση του ΔΣ του Ιδρύματος με το δήμαρχο Αγρινίου Γ. Παπαναστασίου και τους επικεφαλής των παρατάξεων του δημοτικού συμβουλίου Αγρινίου. Ενώ τη Δευτέρα 25/11 το δημοτικό συμβούλιο Αγρινίου στη συνεδρίασή του θα προχωρήσει στην αποδοχή της δωρεάς.
Έτσι τα δύο ακόμη κτίρια του συγκροτήματος των Καπναποθηκών Παπαστράτου καθώς το αποθεματικό του Ιδρύματος ύψους 1,5 εκατ. ευρώ θα περιέλθουν στο δήμο Αγρινίου προς αξιοποίηση, βάσει των όσων προβλέπονται στο καταστατικό του Ιδρύματος για τη διάλυσή του. Η εξέλιξη αυτή, που από τον Παύλο Μοσχολιό χαρακτηρίστηκε ως εξέλιξη που καταγραφεί ιστορικά με θετικό πρόσημο, έρχεται μέσα μετά την διαπίστωση της αδυναμίας του Ιδρύματος να αξιοποίησει την περιουσία του λόγω των υφιστάμενων περιορισμών και της αδυναμίας να επιτύχει τους στόχους του. Όπως εξήγησε ο Π. Μοσχολιός υφίστανται περιορισμοί χρήσης για τα κτίρια του συκροτήματος των Καπναποθηκών, αφού τα διατηρητέα κτήρια έχουν περιορισμούς χρήσεων (διοίκηση, πολιτιστικά κέντρα, κτήρια εκπαίδευσης), ενώ ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο που καταλαμβάνουν τα ακίνητα, έχει χαρακτηρισθεί ως ιδιωτικός κήπος (πράσινο) και τμήμα του ως κοινόχρηστος υπόγειος χώρος στάθμευσης. Ανάλογοι περιορισμοί υπάρχουν από τη νομοθεσία και σε σχέση με την κινητή περιουσία του Ιδρύματος. Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε για να πληρωθεί ο ΕΝΦΙΑ των κτιρίων έπρεπε να μεσολαβήσει δικαστική απόφαση που εκδόθηκε μετά την παρέλευση ενάμισι έτους. Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι το αποθεματικό του Ιδρύματος θα εγγραφεί σε ειδικό κωδικό του προϋπολογισμού του Δήμου και θα διατεθεί αποκλειστικά για την προστασία και αξιοποίηση των κτηρίων.
Πάνω από 10 εκατ. ευρώ το κόστος
Η εξέλιξη αυτή έρχεται μετά την πρόταση του δήμου Αγρινίου ύψους 15 εκατ. ευρώ στο πρόγραμμα «Φιλόδημος» για την ανακαίνιση του πενταώροφου κτιρίου. Ανάλογο, αν όχι μεγαλύτερο, από ό,τι φαίνεται θα είναι κόστος για την ανακαίνιση των κτιρίων που τώρα περιέρχονται στο δήμο Αγρινίου. Ο Π. Μοσχολιός ανέφερε πως μια προμελέτη που είχε γίνει προ πολλών ετών υπολόγιζε το κόστος στα 10 εκατ. ευρώ, όμως σήμερα αυτό εκτιμάται ότι θα είναι αρκετά μεγαλύτερο. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η διαδικασία για τη διάλυση του Ιδρύματος θα χρειαστεί μερικούς μήνες έως ότου και τυπικά περιέλθει η περιουσία του Ιδρύματος στο δήμο Αγρινίου. Και αυτό γιατί θα χρειαστούν αποφάσεις των εμπλεκόμενων Υπουργείων Παιδείας και Οικονομικών μέχρι να εκδοθεί προεδρικό διάταγμα, που θα δημοσιευτεί στο ΦΕΚ για τη διάλυση του Ιδρύματος. Ο Π. Μοσχολιός ευχαρίστησε τα μέλη του ΔΣ του Ιδρύματος, καθώς και τα μέλη του προηγούμενου ΔΣ και κλείνοντας υπογράμμισε ο δήμος Αγρινίου έχει τη δυνατότητα με τις υπηρεσίες που διαθέτει, να αξιοποιήσει τα κτήρια του ιδρύματος.
Αναλυτικά η επιστολή του Ιδρύματος Παπαστράτου προς το Δημοτικό Συμβούλιο:
ΙΔΡΥΜΑ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ
ΕΔΡΑ :ΠΕΙΡΑΙΑΣ
ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΓΡΙΝΙΟΥ
κύριε Δήμαρχε,
κύριοι Δημοτικοί Σύμβουλοι,
Το Ίδρυμα ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ συνεστήθη από τις εταιρείες «ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΙΓΑΡΕΤΤΩΝ» και «ΑΔΕΛΦΟΙ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΚΑΠΝΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» με την υπ’ αριθμ. 8349/23-10-1988 πράξη του συμβολαιογράφου Αθηνών Νικολάου Κοτρότσου, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την υπ΄ αριθμ. 8459/31-01-1999 πράξη του ιδίου Συμβολαιογράφου, εγκριθείσης της σύστασής του με το από 11-10-1999 Π.Δ. (ΦΕΚ. Β 1944/27-10-1999).
Η αρχική του επωνυμία ήταν «ΙΔΡΥΜΑ ΤΑΣΟΥ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ».
Με το από 08-05-2003 Π.Δ. (ΦΕΚ. Β 645/ 23-05-2003) εγκρίθηκε η τροποποίηση του άρθρου 1 του Οργανισμού του σχετικά με την επωνυμία του και μετονομάστηκε σε «ΙΔΡΥΜΑ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ».
Με το από 22-02-2007 Π.Δ. (ΦΕΚ. Β 399/13-03-2007) εγκρίθηκε η εκ νέου τροποποίηση του Οργανισμού του Ιδρύματος , σύμφωνα με την οποία τροποποιήθηκαν τα άρθρα 1 (έδρα), 2 (σκοπός), 4 (διοίκηση), 12 (τροποποίηση Οργανισμού) και 13 (διάλυση του ιδρύματος) του Οργανισμού του Ιδρύματος.
Σκοπός του Ιδρύματος (όπως αυτός ισχύει μετά τις τροποποιήσεις του) είναι:
Άρθρο 2 – Σκοπός
«1. Σκοπός του Ιδρύματος είναι η δια παντός πρόσφορου μέσου υλική και ηθική συμβολή στην εξύψωση του βιοτικού, ανθρωπιστικού και επαγγελματικού, πολιτιστικού, εκπαιδευτικού και καλλιτεχνικού επιπέδου και η άμεση ή έμμεση ενίσχυση κοινωφελών έργων και σκοπών καθώς και η ενίσχυση εν γένει κάθε φιλανθρωπικής δραστηριότητας σε ολόκληρη την Ελλάδα.
2. Το Ίδρυμα δύναται να συνεργάζεται με άλλα Ιδρύματα που διώκουν ταυτόσημους ή παρεμφερείς σκοπούς καθώς και φιλανθρωπικά σωματεία και συλλόγους, μη κυβερνητικές οργανώσεις, κρατικούς φορείς και οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης όλων των βαθμιδών, για την πραγματοποίηση των σκοπών του”.
3 Η με κάθε πρόσφορο μέσο ενίσχυση νέων ανθρώπων για μεταπτυχιακές σπουδές σε οποιονδήποτε κλάδο και επιστήμη, όταν αυτοί έχουν αποδείξει στη διάρκεια των μαθητικών και των πτυχιακών σπουδών τους ότι δεν αρκούνται στη μετριότητα αλλά φιλοδοξούν να διακριθούν και διεθνώς στο χώρο που επέλεξαν, έχοντας πετύχει την από το νόμο προβλεπόμενη υψηλή βαθμολογία τουλάχιστον “Λίαν Καλώς”, και επιλεγεί σε επιστημονικά προγράμματα πτυχιακών ή μεταπτυχιακών σπουδών και συνεχίζουν να επιδεικνύουν τον ίδιο ζήλο και υψηλή βαθμολογία στις σπουδές τους.
Ειδικώς για το Αγρίνιο προβλέπεται:
α) Η στήριξη πολιτιστικών έργων, εκδηλώσεων ή προγραμμάτων επιστημονικού, εκπαιδευτικού χαρακτήρα, που να προάγουν ή να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της πόλεως και όλης της περιοχής του Αγρίνιου.
β) Η συμβολή στην περαιτέρω αξιοποίηση των πολλαπλών δωρεών που έχουν γίνει από τις ιδρύτριες εταιρείες και τα μέλη της οικογένειας Παπαστράτου. γ) Η ανάπτυξη των ως άνω δραστηριοτήτων και ειδικότερα η αξιοποίηση με δραστηριότητες του οικοδομικού τετραγώνου, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο του Αγρίνιου – όπου και τα δωριζόμενα ακίνητα – με σκοπό αυτός ο χώρος να καταστεί ένας νέος πνεύμονας ζωής για την πόλη και την περιοχή.
4. Οι ιδρύτριες εταιρίες ορίζουν ρητώς – ως όρον της δωρεάς των σημαντικότατων περιουσιακών στοιχείων τους – ότι η κοινωφελής δραστηριότητα του Ιδρύματος θα προγραμματίζεται και θα ορίζεται από το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο κατά την ελεύθερη κρίση του, θα προσδιορίζει τις προτεραιότητες των έργων και των ενεργειών και τον τρόπο δράσεως και την πραγματοποίησή τους.»
Άρθρο 3 – Περιουσία – Πόροι
Περιουσία (αρχική) του Ιδρύματος, πέραν του χρηματικού κεφαλαίου των 400.000.000 Δραχμών (1.173.881,14 Ευρώ) [αρχική δωρεά 500.000.000 δραχμές, στην οποία παρακρατήθηκε ο προβλεπόμενος φόρος], που δώρισε η εκ των συνιδρυτριών ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ Α.Β.Ε.Σ., είναι τα ακόλουθα (ήδη εισφερθέντα μετά τη σύσταση του Ιδρύματος) ακίνητα:
1. «(ι) Πολυόροφο κτίριο συνολικής επιφάνειας ορόφων τ.μ. 5.884 μετά της περιοχής του το οποίο βρίσκεται στο Αγρίνιο και περικλείεται από τις οδούς Δεληγιώργη – Παπαϊωάννου ήδη Παπαθανάση και Δαγκλή, δωρεά της ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΥ Α.Κ.Ε.
(ιι) Κτίριο επιφάνειας τ.μ. 120 μετά του οικοπέδου του το οποίο βρίσκεται στο Αγρίνιο και περικλείεται από τις οδούς Δεληγιώργη, Μακρή και Παπαθανάση και οικόπεδο τ.μ. 1.171 επί οδού Δεληγιώργη και δημοτικής οδού, αμφότερα δωρεά της ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ Α.Β.Ε.Σ.
Η συνολική αξία όλων των άνω δωρηθησομένων ακινήτων ανέρχεται (σ.σ. ανερχόταν κατά τον χρόνο σύστασης του Ιδρύματος) στο ποσό των 805.500.000 ΔΡΑΧΜΩΝ.» (2.364.000 Ευρώ).
Σύμφωνα με το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού ,η αξία των ακινήτων ανέρχεται στο ποσό των 2.320.711,50 €.
2. Πόροι του Ιδρύματος είναι:
α) οι δωρεές, κληρονομιές ή κληροδοσίες οποιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου προς το ίδρυμα.
β) τα εισοδήματα από τα πάσης φύσεως περιουσιακά στοιχεία του Ιδρύματος όπως τόκοι από τις καταθέσεις στις τράπεζες του εσωτερικού ή του εξωτερικού ή οι αποδόσεις άλλων επενδύσεων ή τοποθετήσεων που θα αποφασίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο.
γ) Επιδοτήσεις από διάφορους φορείς.
δ) τα έσοδα από εκδηλώσεις, που δύναται να οργανώνει το Ίδρυμα για συγκεκριμένους κοινωφελείς σκοπούς και των οποίων η είσπραξη δεν θα ανιρεί τον κοινωφελή χαρακτήρα.
Με τη διάταξη του παραπάνω άρθρου 2 παράγραφος 3 εδάφιο γ’ του Οργανισμού του Ιδρύματος, προβλέφθηκε ως ειδικότερος σκοπός του Ιδρύματος «…. γ) Η ανάπτυξη των ως άνω (πολιτιστικών κλπ) δραστηριοτήτων και ειδικότερα η αξιοποίηση με δραστηριότητες του οικοδομικού τετραγώνου, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο του Αγρινίου – όπου και τα δωριζόμενα ακίνητα – με σκοπό αυτός ο χώρος να καταστεί ένας νέος πνεύμονας ζωής για την πόλη και την περιοχή.»
Ο παραπάνω όρος του Οργανισμού περιέχει τη θέληση των ιδρυτριών εταιρειών τα ανωτέρω ακίνητα να χρησιμοποιηθούν – αξιοποιηθούν για τις κοινωφελείς δραστηριότητες του Ιδρύματος στο Αγρίνιο. Ο όρος αυτός επιβάλει την υποχρεωτική αυτούσια (έστω συντρέχουσα) διάθεσή τους στις κοινωφελείς δραστηριότητες του Ιδρύματος και συνιστά όρο αναπαλλοτρίωτου, δεδομένου ότι η εκποίησή τους θα καθιστούσε εντελώς αδύνατη την πραγματοποίηση του ειδικότερου αυτού σκοπού του Ιδρύματος, δηλαδή της δραστηριότητας στα ίδια τα ακίνητα.
Μέχρι σήμερα και παρά τις προσπάθειες του ΔΣ του Ιδρύματος,δεν κατέστη εφικτή η αξιοποίηση των παραπάνω ακινήτων – κτιρίων. Δύσκολη επίσης είναι και η εκμίσθωσή τους για την απόκτηση εισοδήματος και την ανάπτυξη σ΄ αυτά των κοινωφελών δραστηριοτήτων του Ιδρύματος και τούτο για τους ακόλουθους λόγους:
(α) Τα κτήρια και ο περιβάλλων χώρος έχουν κηρυχθεί διατηρητέα από το έτος 1990 (Υπουργική Απόφαση ΔΙΑΑΠ/Γ/1571 /16552/20-11-1990 – ΦΕΚ Β 757/30-11-1990) και υπάγονται στις διατάξεις ειδικής προστασίας του Ν. 1469/1950, περί προστασίας των ειδικής κατηγορίας οικοδομημάτων και έργων τέχνης, μεταγενέστερων του 1830.
Ειδικότερα, τα κτήρια έχουν χαρακτηρισθεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία και έργα τέχνης. Υπάγονται σε ειδική προστασία και καμία εργασία, παρέμβαση ή προσθήκη τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό τμήμα των κτηρίων, καθώς επίσης και στον περιβάλλοντα χώρο δεν είναι δυνατή χωρίς προηγούμενη γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού (ΕΠΑΕ).
(β) Επιπλέον, υφίστανται περιορισμοί χρήσης. Ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο (Ο.Τ. 185) που καταλαμβάνουν τα ακίνητα, έχει χαρακτηρισθεί ως ιδιωτικός κήπος (πράσινο) και τμήμα του ως κοινόχρηστος υπόγειος χώρος στάθμευσης, ενώ τα διατηρητέα κτήρια έχουν περιορισμούς χρήσεων (διοίκηση, πολιτιστικά κέντρα, κτήρια εκπαίδευσης).
Συγκεκριμένα, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αγρίνιου με την υπ’ αριθ. 398/4-12-2006 απόφασή του προσδιόρισε την ειδική πολεοδομική χρήση- λειτουργία του υπ’ αριθ. 185 Ο.Τ. (όπου τα ανωτέρω ακίνητα), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. Β5 – Β11 & Β12 του π.δ. της 23-2/6-3-1987 (ΦΕΚ Δ 166/1987), ως εξής:
(1) Για τα διατηρητέα κτήρια μαζί με τον ελεύθερο χώρο:
– Διοίκηση.
– Πολιτιστικά κτήρια και εν γένει πολιτιστικές εγκαταστάσεις.
– Κτήρια εκπαίδευσης.
(2) Για τον ακάλυπτο χώρο:
– Ανοικτός ελεύθερος χώρος πράσινου ή υπαίθριος χώρος, εκτός του ΒΑ τμήματος του Ο.Τ. όπου κοινόχρηστος χώρος (υπόγειος χώρος στάθμευσης). (γ) Τα παραπάνω κτήρια χρήζουν εκτεταμένων έργων αποκατάστασης και συντήρησης, ώστε να διασωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν. Ειδικότερα:
Τα κτήρια ανηγέρθησαν στις αρχές του προηγούμενου (20ου) αιώνα [1920 – 1925]. Είναι λιθόκτιστα με ξύλινα πατώματα και ξύλινες στέγες με κεραμίδια. Χρησιμοποιήθηκαν ως καπναποθήκες και γραφεία μέχρι το 1985. Έκτοτε, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί παρά μόνον περιστασιακά ως εκθεσιακός χώρος. Στο μεγαλύτερο μέρος του κτηρίου τα υποστυλώματα παραμένουν αυτά της αρχικής κατασκευής τα οποία είναι είτε ξύλινα είτε μεταλλικά. Λόγω της μακρόχρονης δε εγκατάλειψής τους, καθίσταται δύσκολη η εκμετάλλευσή τους και προκειμένου να καταστούν αξιοποιήσιμα , απαιτούνται εκτεταμένα έργα αποκατάστασης και συντήρησης, ώστε να διασωθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν. .Η αποκατάσταση και συντήρησή τους δε, απαιτεί πολύ μεγάλο κόστος .
Το ΔΣ του ιδρύματος κατά τη συνεδρίασή του στις 24-10-2019 προέβη σε μία συνολική αποτίμηση της πορείας του ιδρύματος από το χρόνο σύστασής του μέχρι σήμερα, καταλήγοντας στην άποψη ,ότι η περιουσιακή κατάσταση του ιδρύματος, σε συνδυασμό και 1) με την αδυναμία αξιοποίησης της περιουσίας του λόγω των υφιστάμενων περιορισμών , τόσο της ακίνητης περιουσίας (περιορισμοί χρήσης γης κλπ), όσο και της κινητής (απαγόρευση ανάλωσης του χρηματικού κεφαλαίου), 2) την έλλειψη δωρεάν κληρονομικών και λοιπών παροχών προς το ίδρυμα, 3) την παρέλευση 20ετίας από την ίδρυσή του, χωρίς να επιτευχθούν οι στόχοι του, κλπ, καθιστούν πλέον ανέφικτη την εκπλήρωση των καταστατικών σκοπών του και ότι θα μπορούσε να αξιοποιηθεί η περιουσία του (κυρίως ακίνητη), εάν αυτή περιερχόταν στο Δήμο Αγρινίου, ο οποίος έχει τη δυνατότητα με τις υπηρεσίες και την υλικοτεχνική υποδομή που διαθέτει, να συντηρήσει, αλλά και να αξιοποιήσει τα κτήρια του ιδρύματος, αναπτύσσοντας στους χώρους των κτηρίων συναφείς δραστηριότητες, με αυτές του ιδρύματος .Μοναδικός δε τρόπος για να περιέλθει στο Δήμο Αγρινίου, είναι η διάλυση του ιδρύματος, οπότε και σύμφωνα με το άρθρο 13 του Κανονισμού του,αυτή περιέρχεται στο Δήμο Αγρινίου.
Το ΔΣ του ιδρύματος συνηγορεί σε μία τέτοια λύση, με την προυπόθεση βεβαίως, ότι θα γίνει αποδεκτή από το Δήμο Αγρινίου η περιέλευση της περιουσίας του ιδρύματος σ΄αυτόν και υπό τον όρο αξιοποίησής της στην κατεύθυνση επίτευξης παρεμφερών με το ίδρυμα σκοπών και ότι το χρηματικό του κεφάλαιο, το οποίο ανέρχεται σήμερα στο ποσό των 1.472.963,45€, μη υπολογιζομένων των τρεχουσών υποχρεώσεών του μέχρι και την οριστική διάλυσή του, δεν θα αναλωθεί για οποιουσδήποτε άλλους σκοπούς, πλην αυτών που κατατείνουν στην προστασία και αξιοποίηση των παραπάνω ακινήτων κτηρίων, αλλά θα κατατεθεί για το λόγο αυτό στο ταμείο του Δήμου σε ειδικό κωδικό του προυπολογισμού του Δήμου.
Αγρίνιο 18-11-2019
Για το ΔΣ του Ιδρύματος
Παύλος Π. Μοσχολιός
