Κουλτούρα ασφαλείας λέγεται και δεν την έχουμε ως Κράτος

Του Δημήτρη Παπαδάκη

Το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη ανέδειξε με τον πλέον τραγικό τρόπο ότι η χώρα σε πολλά επίπεδα -και όχι μόνο στο θέμα των μεταφορών- δεν έχει κουλτούρα ασφαλείας.

Είναι προφανές το δυστύχημα αυτό έχει πάρα πολλά αίτια: από το ανθρώπινο λάθος μέχρι τη συνειδητή στρατηγική της χώρας (μετά τον Τρικούπη) να μην επενδύσει στους σιδηροδρόμους.

Όταν έναν άπειρο σταθμάρχη τον βάζεις, μόνο του στη βάρδια, να κάνει τέσσερα συνεχόμενα νυχτερινά σε έναν δύσκολο και κομβικό σιδηροδρομικό σταθμό, τότε το πρόβλημα δεν έχει κάνει απλώς και με μόνο με το γεγονός ότι οι παλιότεροι ήθελαν και είχαν τον τρόπο να πάρουν ρεπό στο τριήμερο. Είναι ζήτημα κουλτούρας ασφαλείας. Όταν αφήνεις τους Ρομά και άλλους ποινικούς να κλέβουν 350 χιλιόμετρα καλωδίων της ηλεκτροκίνησης και να ρημάζουν όλο το δίκτυο και δεν παίρνεις μέτρα, αυτό είναι ζήτημα κουλτούρας ασφαλείας.

Η κουλτούρα ασφαλείας έχει να κάνει με τη γενικότερη αντίληψη της κατάστασης σε κάθε δεδομένη χρονική στιγμή και με το κατά πόσο δίνεις προτεραιότητα στην ασφάλεια. Όταν ξέρεις ότι η τηλεδιοίκηση δεν λειτουργεί, όταν η υποδομή έχει προβλήματα, δεν μπορείς να μειώνεις συνεχώς το προσωπικό και να αφήνεις άπειρους σταθμάρχες μόνους τους στη βάρδια.

Η κουλτούρα ασφάλειας είναι κάτι που οι απλοί άνθρωποι ασυναίσθητα το εφαρμόζουμε σε απλά πράγματα της καθημερινότητάς μας. Για παράδειγμα όσους συναγερμούς και κλειδαριές ασφαλείας να βάλει κανείς στο σπίτι του, δεν αφήνει ποτέ εκτεθειμένα τα κοσμήματά του στο… τραπέζι της κουζίνας. Για ένα κρεοπωλείο ή για ένα εστιατόριο το ψυγείο του και η συντήρησή του είναι ζήτημα ασφαλείας, δεν θα ρισκάρει ποτέ κανείς να αμελήσει τη συντήρηση του και να πάθει μια μεγαλύτερη ζημιά. Εμείς πως μπορεί να έχουμε ένα σιδηροδρομικό δίκτυο, που δεν ξέρουμε αν λειτουργούν τα φωτόσημα…;

Οι βαθύτερες ευθύνες για το δυστύχημα είναι δεδομένο ότι βαραίνουν πρωτίστως αυτόν στον οποίο σκάει η… στραβή, σκάει στη βάρδια του, δηλαδή την παρούσα κυβέρνηση, εκτός από τον σταθμάρχη… Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και διαχρονικές ευθύνες. Και δεν θα ανατρέξουμε φυσικά στον Τρικούπη ή στη Χούντα στη διάρκεια της οποίας είχαν καταγραφεί τα μεγαλύτερα σιδηροδρομικά δυστυχήματα πριν από τα Τέμπη, ούτε και στα συμφέροντα των ΚΤΕΛ και των παραχωρησιούχων των αυτοκινητοδρόμων.

Ας δούμε τα πράγματα τα τελευταία 15χρόνια περίπου και κυρίως από τη στιγμή που η COSCO «πάτησε πόδι» στο λιμάνι του Πειραιά. Οι Κινέζοι ήταν ο μοναδικός ενδιαφερόμενος για τους ελληνικούς σιδηροδρόμους (τουλάχιστον για τη γραμμή Αθήνα – Ειδομένη), όταν η χώρα χρεοκόπησε το 2010 και ο πιο χρεωμένος φορέας του Δημοσίου ήταν ο ΟΣΕ. Αντί όμως τα τρένα τα καταλήξουν στους Κινέζους, κατέληξαν επί ΣΥΡΙΖΑ στους Ιταλούς με το ευτελές ποσό των 45 εκατ. ευρώ, απλώς και μόνο για να σταματήσει η κινεζική διείσδυση στην Ελλάδα. Και αποδείχθηκε εκ των υστέρων και όχι μόνο μέσα από το δυστύχημα ότι οι Ιταλοί δεν ήρθαν για να επενδύσουν στην Ελλάδα.

Ανεξάρτητα όμως από την ιδιωτικοποίηση και το πόσες εταιρείες κινούν τρένα πάνω στις ράγες, το ζήτημα είναι ότι την ευθύνη για την κυκλοφορία θα πρέπει να την έχει ένας και αυτός ο ένας είναι το Κράτος, που πρέπει να παίξει τον παρεμβατικό του ρόλο. Αλλά δυστυχώς και εδώ το Κράτος απέτυχε, γιατί δεν έχει κουλτούρα ασφαλείας.