Τι λένε τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας και εντούτοις δεν έχουν κινητοποιήσει το Κράτος να λάβει προληπτικά μέτρα
Δεν είναι απαραίτητο να είναι κανείς ειδικός για να ξέρει τα σημεία που έχουν μεγάλη επικινδυνότητα να «χτυπηθούν» από πλημμυρικά φαινόμενα. Αρκεί ίσως να ανατρέξει σε βάθος κάποιων ετών ακόμη και στα δημοσιεύματα του Τύπου για να κάνει μια απλή καταγραφή των περιοχών, που εμφανίζονται και επανεμφανίζονται πλημμύρες. Όσο όμως κι αν φαίνεται περίεργο αυτή την καταγραφή με επιστημονικό όμως τρόπο, την έχει κάνει εδώ και αρκετά χρόνια η Πολιτεία, μέσα από τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, που έχει εκπονήσει το Υπουργείο Περιβάλλοντος για κάθε περιοχή της χώρας και τα οποία εξετάζουν διάφορα σενάρια και εκτιμούν τις επιπτώσεις που ανάλογα θα υπάρξουν.
Από το 2018 υπάρχουν τα συγκεκριμένα Σχέδια, ωστόσο μέχρι σήμερα, όπως αποδείχθηκε πρόσφατα στη Θεσσαλία, αλλά και σε άλλα πλημμυρικά συμβάντα των τελευταίων ετών, τα Σχέδια αυτά δεν κινητοποίησαν τον κρατικό μηχανισμό να λάβει προληπτικά μέτρα, με αποτέλεσμα απλώς να περιμένουμε κάθε φορά να δούμε πόσο πολύ βρέξει και αναλόγως να διαπιστώσουμε αν βρισκόμαστε κοντά σε ένα «ευμενές», σε ένα «μέσο» ή στο «δυσμενές» σενάριο πλημμύρας.
Σε κίνδυνο το ένα έκτο της Αιτωλοακαρνανίας
Ο χάρτης του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας περιλαμβάνει πολλά σημεία της Αιτωλοακαρνανία που βρίσκονται στην επικίνδυνη ζώνη και αφορά συνολικά μια έκταση 850 τετραγωνικών χιλιομέτρων! Μιλάμε δηλαδή για σχεδόν για το ένα έκτο της έκτασης της Αιτωλοακαρνανίας! Συγκεκριμένα πρόκειται για περιοχές στη χαμηλή ζώνη του ποταμού Αχελώου, την παραλίμνια περιοχή της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου, παραλίμνιες εκτάσεις της Τριχωνίδας, της Λυσιμαχίας, του Οζερού και της Αμβρακίας, την περιοχή του δέλτα του Ευήνου, παραλίμνιες εκτάσεις της λίμνης Βουλκαριά, πεδινές εκτάσεις της Αμφιλοχίας και τις παράκτιες περιοχές της Ναυπακτίας στο δέλτα του Μόρνου.
Η περίπτωση της πλημμύρας στο Λεσίνι : Τι θα μπορούσε να συμβεί σε ένα πιο ακραίο σενάριο
Στην Αιτωλοακαρνανία μέχρι σήμερα μπορεί να μην έχουμε ζήσει τόσο καταστροφικές πλημμύρες, σαν αυτή που προκάλεσε ο Daniel στη Θεσσαλία, ωστόσο ουκ ολίγες φορές πλημμυρικά φαινόμενα έχουν προκαλέσει σημαντικές ζημιές σε δημόσιες υποδομές, ιδιωτικές περιουσίες και καλλιέργειες. Μια εικόνα που θυμίζει την εικόνα του πλημμυρισμένου θεσσαλικού κάμπου είχε βιώσει η Αιτωλοακαρνανία με τις έντονες βροχοπτώσεις του Οκτωβρίου του 2021 στην περιοχή των Οινιαδών, όπου πάνω από 40.000 στρέμματα καλλιεργούμενων εκτάσεων βρέθηκαν κάτω από το νερό στον κάμπο του Λεσινίου. Αιτία εκείνης της πλημμύρας έκτος από το έντονο καιρικό φαινόμενο «Μπάλος» ήταν το γεγονός ότι υπερχείλισε ο χείμαρρος Γεροπόρος στην περιοχή του ΤΟΕΒ Λεσινίου.
Κι όμως αυτό το φαινόμενο, δηλαδή η αυξημένη ροή του Αχελώου και η σύμπτωση της αυξημένης ροής στο χείμαρρο του Γεροπόρου, προβλέπεται στα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων πλημμύρας. Σύμφωνα με το δυσμενέστερο σενάριο που εξετάζεται, δηλαδή με ένα καιρικό φαινόμενο παρόμοιο με τον Daniel στην Θεσσαλία, στο μεγαλύτερο μέρος της πλημμυρικής ζώνης το μέγιστο βάθος ροής μπορεί να φτάσει και το ενάμισι μέτρο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και σε ένα «μέσο» σενάριο εκτιμάται ότι μπορεί να πλημμυρίσει ο οικισμός της Κατοχής και το νερό να υπερκαλύψει τη γέφυρα που συνδέει τη Μάστρου με την Κατοχή! Στο σενάριο των «δυσμενών» συνθηκών τα μοντέλα δείχνουν ότι οικισμοί όπως η Γουριά, η Κατοχή, η Σφήνα θα πλημμυρίσουν, ενώ το πλημμυρικό κύμα αναμένεται να αγγίξει τα όρια πολλών ακόμη οικισμών στην παραχελωίτιδα περιοχή. Εκτός από τους πλημμυρισμένους οικισμούς ένα τέτοιο ακραίο σενάριο προβλέπει επίσης και σημαντικές ζημιές σε υποδομές, όπως οι γέφυρες, όπου εκτιμάται ότι οι γέφυρες Γούρια – Πεντάλοφο και Μάστρου – Κατοχής θα βρεθούν κάτω από το νερό.
Όλες οι εκτιμήσεις που υπάρχουν στα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας ενσωματώνονται και το Σχέδιο Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή που ενέκρινε η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας στα τέλη του 2022. Εκεί αξίζει να σημειωθεί ότι καταγράφονται όλα τα ιστορικά πλημμυρικά συμβάντα (λαμβάνοντας υπόψη είτε τον αριθμό θυμάτων, είτε το κόστος των αποζημιώσεων, είτε την έκταση τους) και εκεί η Αιτωλοακαρνανία καταγράφει σχεδόν διπλάσιο αριθμό πλημμυρών από τις άλλες περιοχές: 13 στην Αχαΐα, 12 στην Ηλεία και 23 στην Αιτωλοακαρνανία.
Αυτό που φυσικά απομένει είναι η βούληση όχι μόνο στην Αιτωλοακαρνανία και στη Δυτική Ελλάδα, αλλά σε όλη τη χώρα, δηλαδή το κεντρικό κράτος και η Αυτοδιοίκηση, να λάβουν τα προληπτικά μέτρα που απαιτεί η εποχή της κλιματικής κρίσης. Σε επίπεδο θεσμικών κειμένων σε μεγάλο βαθμό ξέρουμε που υπάρχει επικινδυνότητα και που πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις, αυτό που λείπει είναι η υλοποίηση.
