Προς τη μονάδα της Πελοποννήσου τα σκουπίδια από την Αιτωλοακαρνανία
Η υπόθεση «διαχείριση απορριμμάτων» δεν τελειώνει με την κατασκευή της Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων στο ΧΥΤΑ Στράτου, που υπογράφτηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο Αγρίνιο. Επόμενο βήμα όχι μόνο για την περιοχή, αλλά για ολόκληρη τη χώρα, είναι η αύξηση των ποσοστών της ανακύκλωσης, με τα χρήματα που θα διατεθούν στους Δήμους από το τέλος ταφής απορριμμάτων που από το 1/1/2026 θα είναι ανταποδοτικό βάσει πρόσφατης ρύθμισης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και θα πληρώνεται από τους δημότες μαζί με τα λοιπά δημοτικά τέλη.
Ωστόσο υπάρχει και άλλο βήμα στην υπόθεση «διαχείριση απορριμμάτων». Είναι τα εργοστάσια καύσης απορριμμάτων (με σκοπό την παραγωγή ενέργειας), με το υπουργείο Περιβάλλοντος να σχεδιάζει τη δημιουργία έξι μονάδων καύσης τόσο απορριμματογενών καυσίμων, όσο και σύμμεικτων απορριμμάτων. Η σχετική μελέτη που παρουσιάστηκε μάλιστα πρόσφατα στο ΥΠΕΝ φαίνεται ότι σε μεγάλο βαθμό έχει καταλήξει και στη χωροθέτηση αυτών των εργοστασίων.
Συγκεκριμένα αυτά πρόκειται να δημιουργηθούν :
• Στη Ροδόπη, καλύπτοντας όλη την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης.
• Στην Κοζάνη, καλύπτοντας Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Ήπειρο, Θεσσαλία και Κέρκυρα.
• Στη Βοιωτία, καλύπτοντας τμήματα της Στερεάς Ελλάδας και τη Δυτική Αττική.
• Στην Αττική, καλύπτοντας την υπόλοιπη Αττική, τα νησιά του Βορείου Αιγαίου και τμήμα των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων.
• Στο Ηράκλειο, καλύπτοντας όλη την Κρήτη, τη Σαντορίνη, την Κάρπαθο και τη Ρόδο.
• Και τέλος στο κέντρο της Πελοποννήσου (σε μία από τις περιφερειακές ενότητες Αρκαδίας, Ηλείας ή Αχαΐας) με σκοπό να καλύψει τις περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου και το Ιόνιο πλην Κέρκυρας.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΕΝ, Μανώλης Γραφάκος, κατά τη τελετή υπογραφής της σύμβασης για το έργο στο ΧΥΤΑ Στράτου, ανέφερε ότι σύντομα τεθεί σε διαβούλευση η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του όλου σχεδιασμού, αποκαλώντας μάλιστα τα εργοστάσια καύσης ως «μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης». Ωστόσο άφησε κατά κάποιο τρόπο ανοικτό το που θα πηγαίνουν τα υπολείμματα – σκουπίδια από την Αιτωλοακαρνανία, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «η δικής σας περιοχή είναι κοντά και στης Δυτικής Μακεδονίας, αλλά νομίζω ότι είναι πιο κοντά σε αυτή που τελικώς θα επιλεγεί στην Πελοπόννησο».
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, η παραγωγή ενέργειας από την καύση απορριμμάτων και απορριμματογενών καυσίμων θα συμβάλει τόσο στην ενεργειακή σταθερότητα της χώρας όσο και στην επίτευξη του στόχου μείωσης των απορριμμάτων που θάβονται σε ΧΥΤΑ κάτω του 10% έως το 2030.
Ωστόσο υπάρχει ένα σημαντικό ερώτημα για το εάν αυτές οι μονάδες καύσης θα αποτελέσουν και σε τι βαθμό οικονομική «θηλιά» στο λαιμό των δήμων και των πολιτών. Και αυτό γιατί η κατασκευή των μονάδων καύσης δεν χρηματοδοτείται πλέον από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με αποτέλεσμα για την κατασκευή τους να είναι μονόδρομος η μέθοδος των ΣΔΙΤ. Αυτό όμως συνεπάγεται ότι το λειτουργικό κόστος των μονάδων μαζί με ένα μέρος για την απόσβεση της επένδυσης θα το πληρώνουν οι «χρήστες» της υπηρεσίας, δηλαδή οι δήμοι και οι δημότες, μέσω των δημοτικών τελών.
Εκτιμάται λοιπόν ότι θα επιβαρυνθεί σημαντικά το κόστος διαχείρισης απορριμμάτων (για τη μεταφορά και καύση του υπολείμματος), ενώ παράλληλα οι δήμοι θα έχουν δεσμευτεί με μακροχρόνιες συμβάσεις… Όπως προαναφέρθηκε οι δημότες ήδη από 1/1/2026 θα επιβαρυνθούν με το –ανταποδοτικό πια- τέλος ταφής απορριμμάτων και το ερώτημα είναι αν θα υπάρξουν τα επόμενα χρόνια και άλλες αυξήσεις λόγω των μονάδως καύσης.
Μάλιστα υπάρχουν και κάποιες εκτιμήσεις που λένε ότι η λειτουργία των μονάδων καύσης θα υπονομεύσει την προσπάθεια των Δήμων να αυξήσουν τα ποσοστά της ανακύκλωσης, όποτε εκτός από το οικονομικό, τίθεται και ζήτημα περιβαλλοντικό.
Με δεδομένη τη… συστηματική και διαχρονική αποτυχία της Ελλάδας να εναρμονιστεί με τις ευρωπαϊκές οδηγίες για τα ζητήματα της διαχείρισης των απορριμμάτων είναι εύλογο να υπάρχουν αρκετές επιφυλάξεις για το σε τι βαθμό τα επόμενα βήματα, δηλαδή η αύξηση της ανακύκλωσης και μονάδες καύσης, θα επιτευχθούν, χωρίς να επιφέρουν μεγάλες τουλάχιστον πρόσθετες επιβαρύνσεις στους δημότες.