Γράφει ο Γιάννης Μπέκος στο npress.gr
Σε ένα αφιέρωμα του ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Κων. Λούρου, γεννημένου στη Ναύπακτο στις 15-10-1863, στα «Περασμένα χρονικά», γράφει για την Ναύπακτο που γνώρισε ως παιδί:«Η Ναύπακτος η ο ‘Επαχτος, όπως κοινώς λέγεται, ήταν τα χρόνια εκείνα μια πόλη μικρή, αμφιθεατρικά κτισμένη, ασφυκτικά περιορισμένη μέσα σ’ ένα κάστρο. Το ιστορικό κάστρο του Επαχτου άρχιζε, όπως το θυμάμαι από παιδί δέκα χρονών, από το βυθό της θάλασσας με δυο ισχυρούς πύργους, τον ένα δεξιά και τον άλλον αριστερά του λιμανιού, και υψώνονταν αγκαλιάζοντας ολόκληρη την πόλη με την ακρογιαλιά της, ως την κορυφή ενός υψηλού λόφου που βρίσκεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία.
Lepanto – Stadt und Felsen.
1979, Mischtechnik auf Bütten, 102x140cm, Pinakothek AthenImage
Στα δύο άκρα της πόλεως σχημάτιζε από μια πελώρια υψηλή στοά, σαν τις σήραγγες που διασχίζουν τα βουνό, τη μια στη δυτική άκρη της πόλεως, κάτω από την τόπια Ζυγουράκη, που σώζεται ακόμα, και την άλλη στη βορειοανατολική, πέρα από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου και εδώθε από το σπίτι του Νόβα, που βρισκόταν αμέσως πέρα από τη στοά, προς την νέα πόλη, που τότε, στα παιδικά μου χρόνια, άρχιζε να σχηματίζεται με δρόμο πλατύ, ευθύ και με λίγα συγχρονισμένα σπίτια. Οι δύο αυτές στοές αποτελούσαν την μοναδική είσοδο και έξοδο της πόλεως, και οι θόλοι τους έκλειναν με πόρτες πελώριες από χονδρό ξύλο και ντυμένες με σιδερένιες πλάκες. Κι από πάνω από το θόλο της κάθε μιας, υψώνεται ισχυρός πυργίσκος, απ’ όπου η φρουρά της πόλεως θα προστάτευε τα παλιά τα χρόνια τις πόρτες του κάστρου από τις εχθρικές επιδρομές.»
Το 1884 με τις «ανακαινίσεις» του δημάρχου Δήμου Φαρμάκη, γκρεμίστηκε ο Ανατολικός πύργος που αναφέρεται στην ανωτέρω περιγραφή για να «αναπνεύσει» η πόλη και να ενωθεί με τη νέα, που αναπτυσσόταν τότε στα Ανατολικά. Την ίδια μοίρα είχε και ο δυτικός πύργος αρκετά χρόνια αργότερα.Με τις «αλλαγές» αυτές όμως, έχει σπάσει η συνοχή του ιστορικού τμήματος της πόλης της Ναυπάκτου, διαιρώντας την στην νότια του λιμανιού, και την βόρεια του κάστρου. Και είναι αυτές, που δεν δίνουν σήμερα στον επισκέπτη την εντύπωση ότι εισέρχεται σε μια καστροπολιτεία.
Η πρόταση
Με δεδομένη την ανάγκη της τουριστικής ανάπτυξης της πόλης και του σεβασμού στην ιστορία της, θα μπορούσαμε να εξετάσουμε μια «προχωρημένη» επιλογή. Την σταδιακή αποφόρτιση της από το αυτοκινούμενο όχημα, και την ενοποίηση του λιμανιού με το κάστρο. Αυτό μπορεί να γίνει με την αποκατάσταση της συνέχειας των τειχών, με αλλαγή της ασφάλτου με κυβόλιθους, αντίστοιχους με αυτούς που υπάρχουν στα Μποτσαρέικα και αλλάζοντας τις συνήθειές μας ως προς το ΙΧ.
Σε κάθε Ευρωπαϊκή πόλη, που αξιώνει μάλιστα και την καθιέρωση της, ως κατεξοχήν τουριστικό προορισμό, προτεραιότητα δίνεται στην βιώσιμη κινητικότητα. Γνωρίζω καλά πως οι συνήθειές μας, δεν μας επιτρέπουν μια τέτοια άμεση αλλαγή. Όσες φορές το συζητάω αυτό-και είναι πολλές-η απάντηση είναι πάντα η ίδια. Και τα αυτοκίνητα; Το πάρκινγκ;
Γι αυτό λοιπόν ας το δούμε σταδιακά.
Σε πρώτη φάση, θα μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε την άσφαλτο. Η ενέργεια αυτή από μόνη της, θα αλλάξει την μορφή του ιστορικού κέντρου, δίνοντας στον επισκέπτη αλλά και στους κατοίκους της, την αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε καστροπολιτεία. Σε δεύτερη φάση να αποτρέψουμε για 1-2 μήνες την κίνηση στην κάτω πλευρά του λιμανιού και όταν οι συνθήκες είναι ώριμες, να εξετάσουμε την πιθανότητα ολικής αποκατάστασης της συνέχειας του κάστρου.
Αυτές τις επισημάνσεις τις έχω κάνει σχεδόν σε όλους τους δημάρχους από την εποχή που σπούδαζα το επάγγελμα του μηχανικού στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Πρότεινα μάλιστα, να εξεταστεί η πιθανότητα κατασκευής υπόγειας σήραγγας, κάτω απ το κάστρο που θα μπορούσε να αποσυμφορήσει το κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης.
Μέχρι και σήμερα η ανταπόκριση δεν ήταν θετική, και λόγω φόρτου εργασίας αλλά και άλλων άμεσων προτεραιοτήτων τις οποίες αντιλαμβάνομαι απόλυτα.Για τις εκάστοτε δημοτικές αρχές, με τα πλείστα όσα καθημερινά προβλήματα και τους περιορισμένους πόρους, ενδεχομένως αυτά τα «σενάρια» να φαντάζουν ουτοπικά. Πιστεύω όμως, ότι πέρα απ τη διαχείριση της καθημερινότητας, δουλειά μιας δημοτικής αρχής είναι και οι περισσότερο μακρόπνοοι σχεδιασμοί, η επένδυση στα συγκριτικά πλεονεκτήματα μιας περιοχής.
Και η Ναύπακτος είναι μια πόλη τέτοια, με ιστορικότητα που οφείλουμε να διαφυλλάξουμε και να αναδείξουμε. Μια πόλη ξεχωριστή και ελκυστική, στον επισκέπτη αλλά και στον μόνιμο κάτοικο.
Ας της δώσουμε την θέση που αξίζει η ιστορία της!
