της ΕΛΕΝΗΣ ΠΡΙΟΒΟΛΟΥ συγγραφέα / enet.gr
Το πολιτικό σύστημα αποτελεί σάρκα από τη σάρκα μας Σήμερα, λαμπροτάτη του Αυγούστου πρωία, με τα κύματα του Ιονίου να αφροσπούν στα γλαυκά βότσαλα της ακτής, απολάμβανα μερακλίδικο καφέ, σε ένα από εκείνα τα εναπομείναντα καφενεία παλαιότερων δεκαετιών, όπου η αρμύρα και το άρωμα του καφέ ξυπνούν συναισθήματα και μνήμες, αναμοχλεύουν όνειρα και τσιτώνουν τις αισθήσεις. Οπως και να έχει, θυμίζουν Ελλάδα. Ούτε Μπαχάμες ούτε Καραϊβική.
Πίσω μου, μια συντροφιά ηλικιωμένων, της αθάνατης ελληνικής καφεβουλής, ανέλυαν την επικαιρότητα έπειτα από μια μακροσκελή αναδρομή στις ακόμη δυσκολότερες μέρες που πέρασε η πατρίδα και τους τρόπους που βρήκε να αντεπεξέλθει. Φυσικά όλο το βάρος της κατάντιας του πολιτικού συστήματος το έριχναν τους πατριδοκάπηλους, δωσίλογους πολιτικούς. Με ομόφωνη γνώμη, συμφωνούσαν να στηθεί ένα νέο Γουδή και να τιμωρηθούν άπαντες οι εθνοπροδότες.
Περίμενα από το στόμα των έμπειρων γερόντων που πέρασαν διά πυρός και σιδήρου, όπως οι ίδιοι πολλάκις στη συζήτησή τους ανέφεραν, να κρίνουν και τους εαυτούς τους ως πολίτες, αλλά και όλους τους πολίτες αυτής της χώρας. Να αναφέρουν κάτι για ευθύνη πολιτών. Ή μήπως οι πολίτες δεν αποτελούν τα κρικέλια στην αλυσίδα του πολιτικού συστήματος; Ακουσα πως ο λαός αποτελείται από αθώα θύματα και πως σύρθηκε ερήμην του στην ανεξέλεγκτη χρεοκοπία και τη νέα υποδούλωση της χώρας στα μεγάλα τραπεζικά συμφέροντα.
Ακούγοντας τη συζήτηση, δεν ξέρω πώς, αλλά από τα αρχεία της μνήμης μου ξεπήδησαν αθέλητα οι στίχοι ενός ποιήματος του Σόλωνα του Αθηναίου. Του σοφού εκείνου νομοθέτη, που, ανάμεσα στους άλλους νόμους του, ψήφισε και το νόμο ο οποίος προέβλεπε τιμωρίες για τους πολίτες που έμεναν αμέτοχοι στα κοινά, παθητικοί παρατηρητές και άκριτοι κριτές. Λέει λοιπόν το ποίημα σε μετάφραση:
«Κι’ αν συμφορές επάθατε/ απ’ την κακομοιριάς σας/ Μη ρίχνετε καμιά από δαύτες στους θεούς/ Εσείς με τη βοήθειά σας δώσατε δύναμη σ’ αυτούς/ για τούτο ζείτε τώρα στην κακιά σκλαβιά».
Το λάθος μου ήταν πως από δειλία δεν γύρισα να πιάσω κουβέντα μαζί τους, κάνοντας πράξη την ιδεολογία μου περί της δυνάμεως του παραγωγικού όσο και καλοπροαίρετου διαλόγου. Πέρα από κομματικές αγκυλώσεις και προκαταλήψεις. Εμεινα εγωκεντρικά καρφωμένη στη σιωπή και την ενατένιση. Το κύμα έφερνε πλημμυρίδα τις ρήσεις όλων των σοφών που είπαν και ελάλησαν, καταλείποντας σε μας μια παρακαταθήκη χρήσιμη στο χτίσιμο του νέου πολίτη. Και από σοφά λόγια, δόξα τω θεώ ή τω λαώ, έχω θησαυρίσει.
Μηρύκασα λοιπόν και πάλι τους στοχασμούς μου και κατέληξα πως ο πολίτης δεν γνωρίζει την πραγματική του δύναμη και αξία. Πείθεται από υποσχέσεις και προσδοκά. Από προσδοκία σε προσδοκία αφήνεται στη ραστώνη της κακομοιριάς και δεν πλάθεται, δεν εξελίσσεται, δεν επαναστατεί στην πράξη για να διαμορφώσει ανώτερες συνθήκες βίου. Διδάσκεται να επιλέγει το εφήμερο, καταναλώνει σκουπίδια προς όφελος των κερδοσκόπων, θυματοποιείται εύκολα και σκύβει το κεφάλι παρακαλώντας να μην τον βρει άλλη μεγαλύτερη συμφορά. Τούτη την ψυχολογία την έχουν σπουδάσει καλά οι διαχειριστές, που με την ψήφο των πολιτών κυβερνούν τις ζωές μας και οδηγούν τους πολίτες στη μοιρολατρία.
Καιρός είναι να αντιληφθούμε και εμείς οι πολίτες πως ουδόλως είμαστε άμοιροι των δικών μας ευθυνών. Το πολιτικό σύστημα αποτελεί σάρκα από τη δική μας. Στις φλέβες του κυλάει το αίμα μας. Και όπως επί δεκαετίες επιλέξαμε να το τροφοδοτούμε, έτσι μπορούμε να το ανατρέψουμε εφαρμόζοντας εμείς τη δημοκρατία στην πράξη. Μέσα στους μικρούς καθημερινούς κύκλους των ταπεινών ζωών μας. Στη φαμίλια, στην τάξη, στη γειτονιά, στο δρόμο, στην πολυκατοικία, στο πεζοδρόμιο, στην ακτή, στη σχέση, στο γραφείο, στην πλατεία, στην αγορά. Είναι απλό αν γίνει στόχος και πορεία ζωής. Μικρές εστίες πολιτισμού και δημοκρατίας βοηθούν σε ευρύτερους σχηματισμούς. Φτάνει να σταθούμε κριτικά απέναντι στους εαυτούς μας και να μνημονεύσουμε τα λόγια του Νίκου Καζαντζάκη:«Να αγαπάς την ευθύνη. Να λες εγώ, εγώ μονάχος θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί εγώ θα φταίω».
Αυτά τα νησιά σοφίας ας γίνουν οδηγοί μας στο χτίσιμο του νέου πολίτη, ώστε να μην ισχύσει ποτέ πια αυτό που αιώνες πριν είπε ο νεαρός Ανάχαρσις στον Σόλωνα:«Στην Ελλάδα μιλούνε οι σοφοί και κρίνουν οι ανίδεοι».
