Δημοκρατία, ως ορίζεται από το νόμο

Του Δημήτρη Παπαδάκη

Το ανέκδοτο όπου ρωτούν έναν μαθηματικό, έναν οικονομολόγο και ένα νομικό «δύο και δύο, πόσο κάνουν;» νομίζω ότι το ξέρετε. Ο νομικός απαντά «δύο και δύο κάνει τέσσερα, εκτός αν άλλως ορίζει ο νόμος…»

Με αφορμή τα όσα γίνονται τις τελευταίες μέρες στο Αγρίνιο αναφορικά με την ανάπλαση του πάρκου και τα κλισέ που ακούγονται, όπως το ότι “δεν μπορεί η κοινωνία να εμποδίζεται από 100 ανθρώπους που πάντα διαμαρτύρονται”, το ότι “πρέπει να σεβόμαστε και να υπακούομε στις αποφάσεις των δικαστηρίων” και το ότι “υπάρχει νόμιμη και δημοκρατικά εκλεγμένη δημοτική αρχή και δημοτικό συμβούλιο για να αποφασίσουν”, θέλω να πω ότι δημοκρατία δεν είναι μονο “οι πολλοί κυβερνούν τους λίγους”… Η δημοκρατία είναι η συνισταμένη των θεμελιωδών αρχών της, αρχές που ουσιαστικά απηχούν τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου όπως αυτά έχουν καταγραφεί από στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Δημοκρατία λοιπόν δεν είναι μόνο η αρχή της πλειοψηφίας, δημοκρατία είναι και η ελευθερία, δημοκρατία είναι και το δικαίωμα του πολίτη να προσφύγει στα δικαστήρια όποτε νομίζει ότι θίγεται, δημοκρατία είναι το δικαίωμα του καθενός να πιστεύει ότι θέλει, δημοκρατία είναι και η ευχέρεια που πρέπει να δίνεται στους πολίτες για να ελέγχουν την εξουσία και δημόσια διοίκηση. Επομένως το να πεις διαμαρτύρονται μόνο 10, 50 ή 100 ή 1.000 άρα έχουν λάθος, επειδή είναι λίγοι, είναι μια πέρα για πέρα αντιδημοκρατική, γκεμπελίστικη θα έλεγα, λογική.

Στην Ελλάδα με βάση το Σύνταγμα που έχουμε, έχουμε μια δημοκρατία ως την ορίζει ο νόμος… Δεν είναι τυχαίο πως στο Σύνταγμα επαναλαμβάνετε κυριολεκτικά δεκάδες φορές η φράση “ως ορίζει ο νόμος”… Ποια αρχή της πλειοψηφίας υπάρχει, όταν ο εκλογικός νόμος δίνει το δικαίωμα στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ να κυβερνούν με 41.94%; Ποια αρχή της πλειοψηφίας υπάρχει, όταν ο εκλογικός νόμος δίνει το δικαίωμα σε κάποιον να εκλέγεται δήμαρχος -για να θυμηθούμε την περίπτωση του Αγρινίου- με 19.747 ψήφους από ένα εκλογικό σώμα 96.445; Άπλα ένας εκλογικός νόμος το όρισε… Και προσέξτε δε λέω ότι αυτοί δεν έχουν νομιμοποίηση στη εκλογή τους, έχουν και παραέχουν, από τη στιγμή που ο νόμος είναι νόμιμος, έχουν νομιμοποίηση. Είναι όμως ο νόμος δημοκρατικός, απηχεί τις αρχές της δημοκρατίας; Το θέμα λοιπόν είναι οι νόμοι και οι νόμοι που ψηφίζονται, πλείστες όσες των περιπτώσεων, ψηφίζονται από ένα συγκεκριμένο κομματικό σύστημα, για να εξυπηρετήσουν ένα συγκεκριμένο οικονομικό σύστημα. Και το ίδιο φυσικά ισχύει και για ό,τι άλλο έχει την ισχύ νόμου, δηλαδή τις αποφάσεις των δικαστηρίων, ένεκα που μόνο ανεξάρτητη δεν είναι η δικαιοσύνη…

Άλλο νομιμότητα και άλλο δημοκρατία. Το να μιλάμε για νομιμότητα είναι εύκολο, τα μεγαλύτερα σκάνδαλα έχουν νομιμότητα. Το να μιλάμε όμως για δημοκρατία και να την επικαλούμαστε συνεχώς και να τη συγχέουμε με τη νομιμότητα, είναι επικίνδυνο…