Του Δημήτρη Παπαδάκη
Η κρίση και τα μνημόνια μας έκαναν ή καλύτερους ή χειρότερους. Ανέδειξαν στοιχεία του χαρακτήρα μας που στα χρόνια της ευημερίας ήταν μάλλον κρυμμένα μέσα μας. Η κρίση ανέδειξε τις αντιστάσεις και τις αντοχές μας. Μας βοήθησε να σταθούμε πιο αληθινοί ο ένας απέναντι στον άλλον αλλά και πιο αληθινοί απέναντι στον εαυτό μας. Και αυτό είναι -όσο και αν ακούγεται αντιφατικό- το καλό της κρίσης.
Πάρα πολλοί άνθρωποι πια βρίσκονται να κάνουν πράγματα που ούτε τα διανοούνταν πριν την κρίση. Πόσοι άνθρωποι βρέθηκαν να δουλεύουν εθελοντικά, πόσοι άνθρωποι βρέθηκαν να προσφέρουν στους συνανθρώπους τους μέσα από χιλιάδες δομές αλληλεγγύης που δημιουργήθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια στην Ελλάδα. Και οπωσδήποτε υπάρχει η ανάγκη-¨δηλαδή κάποιοι να «εξαναγκάστηκαν» να γίνουν εθελοντές-, αλλά από την άλλη πολλούς ανθρώπους η κρίση τους έκανε να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο, να σταθούν και να πουν «όχι κάτι πρέπει να κάνουμε για αυτό…» Στον αντίποδα φάνηκαν και οι άνθρωποι που ήταν περισσότερο σκληροί απ’ όσο έδειχναν πριν την κρίση, άνθρωποι που ενώ έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν το ο,τιδήποτε, οχυρώθηκαν στα δικά τους «για να μην πάθουν ό,τι έπαθαν και οι άλλοι»… Ωραίο άλλοθι !
Η κρίση όμως νομίζω ότι έχει επηρεάσει και τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, τις σχέσεις ανάμεσα σε ένα ανδρόγυνο, ανάμεσα σε γονείς και παιδιά, ανάμεσα σε φίλους. Αν όχι από προσωπική εμπειρία, είμαι βέβαιος ότι όλοι θα έχουν ένα παράδειγμα από το ευρύτερο περιβάλλον τους, για το πως άλλαξαν οι σχέσεις είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο, όταν άρχισαν τα λεφτά, το οικογενειακό εισόδημα να μειώνεται. Ζευγάρια χώρισαν ή δέθηκαν περισσότερο, γονείς στάθηκαν με σκληρότητα απέναντι στα παιδιά τους και τις ανάγκες τους και στον αντίποδα παιδιά δέθηκαν περισσότερο με τους γονείς τους για το αγώνα τους να τους προσφέρουν ένα ποτήρι γάλα ή για να μην τα σταματήσουν από το φροντιστήριο.
Καλύτεροι ή χειρότεροι… καμία φορά μπορεί να μην έχει και τόση σημασία. Το σημαντικό είναι πως η κρίση μας έδωσε την ευκαιρία να δει ο καθένας τα αντανακλαστικά του και υπό κακές συνθήκες, γιατί όπως λέει και η παροιμία ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα στέκεται… Ε, και αν τύχει ο καπετάνιος να μην είναι καλός -θεός συγχωρέστον- ας παρηγορηθούμε ότι “έφυγε” όντας πιο αυθεντικός…
