Η ελευθερία έκφρασης μπορεί να γίνει και βλασφημία;

Του Δημήτρη Παπαδάκη

Την απόσυρση της διάταξης περί «κακόβουλης εξύβρισης των θείων» από τις τροποποίησεις που δρομολογεί η κυβέρνηση στον Ποινικό Κώδικα, ανακοίνωσε ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν.

Οι αντιδράσεις βεβαίως ήρθαν από τους συνήθεις «δικαιωματιστές»…. Οι του ΣΥΡΙΖΑ μίλησαν για πρωτοφανή πρωτοβουλία επιστροφής στον… μεσαίωνα…. Ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτής Σπύρος Λάππας, έκανε λόγο για κατάπτυστη διάταξη που δεν αρμόζει σε μια δημοκρατική χώρα… «Δεν ξέρω ποιες σειρήνες σας πίεσαν να επαναφέρετε την κατάπτυστη διάταξη που προσβάλλει το ποινική δίκαιο, προσβάλλει τη χώρα μας που είναι μια δημοκρατική χώρα», είπε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και πρόσθεσε: «Σοβαρά, πιστεύετε ότι ο Θεός έχει ανάγκη από εισαγγελική προστασία; Ποιο είναι το έννομο αγαθό που προστατεύει η επαναφορά του αδικήματος της κακόβουλης βλασφημίας; Ποιοι είχαν τέτοια διάταξη; Μόνο τα μεσανατολικά ή ασιατικά φονταμενταλιστικά κράτη την είχαν αυτή τη διάταξη».

Οι «δικαιωματιστές» που αντέδρασαν σε αυτή τη διάταξη ήταν με πρώτους και καλύτερους τους εκπροσώπους του ΣΥΡΙΖΑ υπέρμαχοι του αντιρατσιστικού νόμου όταν πριν λίγα χρόνια ψηφίζονταν στη Βουλή. Τώρα όμως χάρις την αμάθεια τους, βοηθούν στην de facto κατάργησή του. Σύμφωνα με απόφαση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών και απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), περιορίζονται τα δικαιώματα ελευθερίας λόγου που κατοχυρώνονται στο άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής σύμβασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων ( ΕΣΑΔ), εάν ο λόγος αυτός «ήταν πιθανό να προκαλέσει θρησκευτική μισαλλοδοξία» και «ενδέχεται να διαταράξει τη θρησκευτική ειρήνη στη χώρα». Αυτό λέει ο νόμος για την καταπολέμηση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας που ψήφισε η ΝΔ και διατήρησε ο ΣΥΡΙΖΑ. Όμως για να εφαρμοστεί ο νόμος θα πρέπει να υπάρχουν ποινικές διατάξεις που να ορίζουν τι είναι βλασφημία των θείων, θρησκείας, πιστών κτλ καθώς και να ορίζονται οι σχετικές ποινές. Χωρίς λοιπόν ορισμό του αδικήματος στον Ποινικό Κώδικα και χωρίς ποινές για το αδίκημα, ο νόμος δεν θα μπορεί εφαρμοστεί. Ο κάθε κατηγορούμενος θα επικαλείται πως δεν υφίσταται στον ποινικό Κώδικα το αδίκημα για το οποίο κατηγορείται και έτσι θα απαλλάσσεται της κατηγορίας.

Δεν προξενεί βεβαίως καμία εντύπωση πως η παρούσα Κυβέρνηση έκανε για άλλη μια φορά όπισθεν… μπροστά στις αντιδράσεις. Στην Ευρώπη όμως οι περισσότερες χώρες αρχίσουν να ενσωματώνουν στο νομικό τους σύστημα τέτοιες διατάξεις, παρά το γεγονός ότι δεν ακούγεται ωραία ο περιορισμός στα δικαιώματα ελευθερίας λόγου. Όταν όμως π.χ. στη Δανία έχουν ακροδεξιούς να καίνε το κοράνι, αναγκάστηκαν να επαναφέρουν τέτοιες διατάξεις. Το ίδιο έκανε και η Ελβετία. Είμαστε περισσότερο δημοκράτες εμείς από τους Δανούς και τους Ελβετούς;

Σε μία εποχή όπου το μεταναστευτικό ζήτημα δημιουργεί στην Ευρώπη πλήθος ζητημάτων και η συνύπαρξη με ακραίους Ισλαμιστές σε πολλές περιπτώσεις φαντάζει δύσκολη, δυστυχώς θα πρέπει να υπάρξουν κανόνες και μάλιστα κανόνες που δεν θα παρερμηνεύονται εύκολα. Η ελευθερία της έκφρασης δεν μπορεί να έχει απεριόριστα όρια, δεν μπορεί να φτάνει σε σημεία κακεντρέχειας ή στρέβλωσης των πραγματικών γεγονότων ή προσβολής των θρησκευτικών πεποιθήσεων του άλλου. Υπό αυτή την έννοια προφανώς κανείς δεν έχει δικαίωμα να καίει τα θρησκευτικά βιβλία του άλλου, ούτε φυσικά μπορεί να έχει την απαίτηση να επιβάλλει στον άλλον τις συνήθειες και τα ήθη της δικής του θρησκευτικής παράδοσης.